ust_banner

sol_blok

ANA SAYFA
 
KURAN-I KERİM

HADİSLER
İNCELEME - ARAŞTIRMA
GÜNDEM YAZILAR
BAŞKA HAKİKATLER
MİFTAHU'L-CENNEH
(Cennetin Anahtarı)
<< Tamamını Oku >>
 
EKÜMENİK KUTSAL KİTAP
<< Tamamını Oku >>

Apokrif Kitaplar

Kitab-ı Mukaddes
 
Linkler
İletişim

"(Resûlüm) de ki:
Ey Ehl-i Kitap!
(Yahudi ve Hıristiyanlar!) Sizinle bizim aramızda müşterek olan bir söze geliniz: Allah'tan başkasına tapmayalım; O'na hiçbir şeyi eş tutmayalım ve Allah'ı bırakıp da kimimiz kimimizi ilahlaştırmasın. Eğer onlar, yine yüz çevirirlerse, işte o zaman; 'Şahit olunuz ki, biz Müslümanlarız' deyiniz." (Âl-i İmran S., 64)

II.TARİHLER
1.Bölüm: 1)Süleyman'ın Gibeon'da kurbanlar yakması, 7)Hükümeti seçip Allah tarafından kutsal kılınması, 13)Onun görkem ve serveti.
1*Davut oğlu Süleyman(1) egemenliğinde güçlendi. Allah’ı(2) Rab onunla olup onu(3) çok yükseltti. 2*Ve Süleyman tüm İsraile; yani binbaşı(4) ile yüzbaşılara, yargıçlara, tüm İsrail başkanlarına ve atalar (boy) evi başkanlarına söyledi. 3*Süleyman ve kendisiyle beraber olan tüm cemaat Gibeon’da olan(5) yüksek tapınma yerine gittiler. Çünkü Rabbin kulu Musa’nın çölde yapmış olduğu Allah’ın ‘Toplanma Çadırı ’ ordaydı. 4*Ama(6) Davut Allah’ın Antlaşma sandığı’nı Kiryat Yearim’den onun için hazırladığı yere götürmüştü. Çünkü Davut ona Oruşalim’de bir çadır kurmuştu. 5*Hur(7) oğlu, Uri oğlu Betsalel’in yapmış olduğu bakır(8) sunak (mezbah) orada Rabbin çadırı önünde bulunarak Süleyman ile Cemaat onu istediler. 6*Ve Süleyman orada Rabbin önünde ‘Toplanma Çadırı ’nın bakır sunağı yanına çıkıp onun üzerinde bin(9) kurban yaktı. 7*O gece(10) Allah Süleyman’a görünüp ona: - İşte sana ne vereyim, dedi. 8*Süleyman da Allah’a: - Sen babam Davut’a çok acıyarak beni onun(11) yerine kral seçtin. 9*Şimdi ya Rab - Allah! Babam Davut’a olan sözün değişmesin. Çünkü(12) sen beni yerin tozu kadar çok olan bir kavim üzerine kral yaptın. 10*Şimdi bu halkın önünde girip(13) çıkmam için bana(14) bilgelik ve ilim ver. Çünkü bu büyük kavmini kim yönetebilir? Dedi. 11*Ve Allah(15) da Süleyman’a: - Bu arzuların senin yüreğinde bulunduğundan; servet, mal mülk, görkem veya düşmanlarının canlarını aramadığından ve ne de uzun bir yaşam dilemedin. Ancak seni kral yaptığım kavmimi yönetmen için kendine bilgelik (hikmet) ve ilim istediğinden; 12*Sana bilgelik ve ilim lütfedildi! Sana servet, mal mülk ve görkem de veriyorum. Şöyle ki; Senden(16) önce olan krallarda onun benzeri olmamış ve senden sonra da bir benzeri olmayacaktır, dedi. 13*Sonra Süleyman Gibeon’da olan yüksek tapınma yerinden ve Cemaat Çadırı önünden Oruşalim’e (Kudüs’e) geri dönüp İsraili yönetti. 14*Süleyman(17) araba ve süvariler topladı. Bin dört yüz arabası ve on iki bin süvarisi vardı. Bunları da araba kentlerinde ve kralın yanında Oruşalim’de yerleştirdi. 15*Kral(18) Kudüs’te iken gümüşle altın, taş gibi bayağı bir şey oldu. Erz (sedir) ağaçları da çoğalarak ovadaki (Şefelada’ki) cemiz (yabanıl incir) ağaçları gibi arttı. 16*Süleyman(19) için Mısır’dan(§) atlar getirildi. Kralın tüccar takımı onları belli bir parayla bölük bölük satın alıyordu. 17*Mısır’dan bir arabayı altıyüz ve bir atı yüz elli şekel gümüşe alıp götürüyorlardı. Böylece Hititlerin tüm kralları ve Suriyenin kralları için de onların aracılığıyla getiriliyordu.
(1)l.Krl.2/46,(2)Tek.39/2,(3)l.Trh.29/25,(4)l.Trh.27/1, (5)l.Krl. 3/4,l.Tıh.16/39,21/29,(6)ll.Sam.6/2ve17, l.Trh.15/1, (7)Çık.31/2, (8)Çık.27/1ve2,38/1ve2, (9)l.Krl.3/4, (10)l.Krl.3/5ve6, (11)l.Trh. 28/5,(12)l.Krl.3/7ve8, (13)Say.27/17, Tes.31/2, (14)l.Krl.3/9, (15)l.Krl.3/11-13,(16)l.Trh.29/25,B.9/22,Vaiz2/9, (17)l.Krl.4/26, 10/26ve diğ., B.9/25, (18)l. Krl.10/27, B.9/27, Eyüp 22/24, (19)l.Krl.10/28,29, B.9/28, (§): Bazı metinlerde “Mısır’dan ve Koe’den getiriyordu” yazıyor.

2.Bölüm: 1)Süleyman'ın Allah'm Evi’nin inşası için işçileri, 3)İşçi ve kereste için Hiram'a adam göndermesi, 11)Hiram'ın onayı.
1*Süleyman Rabbin adı için bir ev ve bir kral sarayı yapmaya karar(1) verdi. 2*Süleyman(2) yetmiş bin hamal, dağda seksen bin baltacı ve onların başına da üç bin altıyüz kişiyi kontrolcu olarak atadı. 3*Süleyman Sur(3) kralı Hiram’a şöyle haber gönderdi: - Babam(4) Davut’a yaptığın; yani onun oturması için bir sarayın yapımına gerekli olan Erz ağaçları gönderdiğin gibi bana da gönder. 4*İşte ben(5) Allahım Rabbe takdis olunmak, onun(6) önünde hoş kokulu günnük yakmak, sürekli(7) olan huzur ekmeğini koymak, İsrail’e sonsuza dek farz olan; sabah(8) akşam, Cumartesi günleri, aybaşları ve Allah’ımız Rabbin bayramlarında kurbanlar yakmak için “O”nun adına bir ev (Tapınak) inşa ediyorum. 5*Yapacağım ev büyük olacak çünkü Allah’ımız(9) tüm ilâhlardan yücedir. 6*Göklerle göklerin göğü “O”nu alamadığı halde “O”na bir ev yapma(10) yürekliliğini kim gösterebilir? Ben kimim ki “O”na bir ev yapayım? Ancak önünde buhur yakacak bir yer hazırlıyorum. 7*Şimdi babam(11) Davut’un hazırlamış olduğu; Yahuda ve Oruşalim’de yanımdaki becerikli kimselerle bulunmak üzere altın, gümüş, tunç, demir, mor, kırmızı, mavimsi kumaş işinde usta ve kakma işinde yetenekli bir adam bana gönder. 8*Lübnan’dan bana(12) erz ağaçları, çam ağaçları ve Algum(13) ağaçları da gönder. Çünkü senin kullarının Lübnan’da ağaç kesmekte becerikli olduklarını biliyorum. İşte benim kullarım senin kullarınla beraber olacaktır. 9*İnşaa edeceğim büyük ev şaşkınlık yaratan birşey olacağından bana birçok kereste hazırlasınlar. 10*İşte(14) ağaç kesecek olan kullarına yirmi bin Kor temiz buğday, yirmi bin Kor(*) arpa, yirmi bin Bat şarap ve yirmi bin Bat da yağ veriyorum. 11*Sur kralı Hiram da: - Rab(15) kendi halkını sevdiği için seni onlara kral yaptı; diye yazıyla Süleyman’a yanıt verdi. 12*Ve Hiram: Gökler(16) ile yeri yaratan İsrailin Allah’ı Rab kutlu(17) olsun ki; Rabb’e bir ev ile kendine bir kral sarayı inşaası için kral Davut’a bilgelik ve ilim sahibi akıllı bir oğul verdi. 13*Şimdi ben de akıllı ve becerikli olan kalfam Huram’ı(§) gönderiyorum. 14*Bunun(18) da babasu Sur’lu olup Dan kızlarından bir kadının oğludur. Altın, gümüş, tunç, demir, taş, ağaç, mor, mavi ve en iyi ketenle kırmızı kumaş işçiliğinde; her çeşit kakma işinde usta olup senin becerikli adamların ve efendim baban Davut’un becerikli adamlarıyla beraber kendisine söylenen her çeşit usta işin işçiliği için uygundur. 15*Şimdi efendimin(19) vermek istediği buğday, arpa, yağ ve şarabı kullarına göndersin. 16*Biz(20) de sana gerekli olduğu kadar Lübnan’dan ağaç kesip onları sana Yafa’ya(21) sallarla denizden götürürüz ve sen de onları Oruşalim’e (Kudüs) götüreceksin; dedi. 17*Süleyman(22) İsrailde bulunan tüm yabancıları babası Davut’un(23) yaptığı nüfus sayımından sonra saydığında; onların yüz elli üç bin altı yüz kişi olduğu görüldü. 18*Onlardan yetmiş binini hamal(24) seksen binini dağda baltacı ve üç bin altıyüz kişiyi de onları çalıştırmak için gözcü atadı.
(1)l.Krl.5/5,(2)l.Krl.5/15,18.Ayet,(3)l.Krl.5/1 ,(4)l.Trh. 14/1, (5)1. Ayet,(6)Çık.30/7,(7)Çık.25/30,Lev.24/8, (8)Say. 28/3,9ve11, (9)Mez.135/5,(10)l.Krl.8/27,B.6/18,İş.66/1,(11)l.Trh.22/15, (12)l.Krl.5/6,(13)l.Krl.10/11, (14)l.Krl. 5/11 ,(15)l.Krl.10/9, B.9/8, (16)Tek.1/2, Mez.33/6, 102/25, 124/8, 136/5ve6, Res.İşl.4/24, 14/15,Vah. 10/6, (17)l. Krl.5/7, (§)Bazı çevirilerde: Huram- Avi veya Huram Baba olarak geçiyor., (18)l.Krl.7/13ve14, (19)10. Ayet, (20)l. Krl.5/8ve9, (21)Yeş.19/46, Res.İşl.9/36, (22)2. Ayet, l.Krl.5/13, 15ve16, 9/20 ve 21, B.8/7ve8, (23)l.Trh. 22/2, (24)2. Ayet, (*): Tartılar ve ölçüler cetveline bak.

3.Bölüm: 1)Allah'ın Evi'nin yeri ve yapımı zamanı, 3)Evin büyüklüğü ve yapılışı, 13)Kerubîler, 14)Ayırma perdesi ve iki direk.
1* Süleyman Oruşalim’de(1) Moriya dağında, babası Davut’a Rabbin göründüğü yerde; yani Davut’un Yebusî(2) Orna’nın harman yerinde hazırladığı yerde Allah’ın(3) evini yapmaya başladı. 2*Hükümetinin dördüncü yılında, ikinci ayın ikisinde binaya başladı. 3*Allah’ın(4) evini bina etmek için Süleyman’ın kurduğu temel buydu. Yani eski ölçüyle uzunluğu altmış arşın ve eni de yirmi arşındı. 4*Önündeki(5) eyvanın uzunluğu Ev’in enine göre yirmi arşın olup yüksekliği de yüz yirmi arşındı; ve onu içerden saf altınla kapladı. 5*Bu büyük(6) Ev’i çam ağaçlarıyla kaplayıp bunları da saf altınla kaplayarak onun üzerine hurma ağaçlarıyla zincirler nakışını işledi. 6*Evi süslemek için çok değerli taşlarla donattı. Altını da Parvaim altınıydı. 7*Evin direklerini, kapı söğelerini, duvarlarını ve kapılarını altınla kaplayıp duvarlar üzerine kerubîler nakşedip oydu. 8*‘En Kutsal Yer’ evini yaptı. Bunun uzunluğu evin uzunluğuna göre yirmi arşın ve eni de yirmi arşın olup onu altı yüz talant saf altınla kapladı. 9*Çivilerin ağırlığı ellişer şekel altındı. Geniş odaları da altınla kapladı. 10*En Kutsal(7) Yer bölümünde iki tane oyma Kerubî yapıp onları altınla kapladı. 11*Kerubîlerin kanatlarının uzunluğu yirmi arşın olup bir kanat beş arşın olarak evin duvarına eriyor ve diğer kanat da beş arşın olarak diğer Kerubînin kanadına yetişiyordu. 12*Öbür Kerubî’nin bir kanadı da beş arşın olup evin duvarına erişiyordu. Diğer kanat beş arşın olup öbür Kerubî’nin kanadına eşitti. 13*Bu Kerubîlerin kanatları yirmi arşın kadar uzanmış olup kendileri ayakta duruyor ve yüzleri de eve(+) doğruydu. 14*Ayırma perdesini(8) laciverdî, erguvanî ve kırmızı kumaştan en iyi ketenden yapıp onun üzerine kerubîler (melekler) işledi. 15*Evin önünde yüksekliği(9) otuz beş arşın olan iki direk yaptı. Bunların herbiri üstüne beş arşın yüksekliğinde başlıklar yaptı. 16*İç odalarda olduğu gibi zincirler yapıp direklerin başları üstüne koydu; ve yüz(10) tane nar yaparak zincirlere taktı. 17*O direkleri(11) Tapınağın önünde birini sağa ve diğerini sola dikip sağda olana Yakin(*) solda olana da Boaz(&) adını verdi.
(1)Tek.22/2ve14, (2)l.Trh.21/18,22/1, (3)l.Krl.6/1 ve diğ.,(4)l.Krl. 6/2, (5)l.Krl.6/3, (6)l.Krl.6/17, (7)l.Krl.6/23ve diğ., (+)Veya: İçeriye!, (8)Çık.26/31, Mat.27/51, İbr.9/3, (9)l.Krl.7/15- 21, Yerm.52/21, (10)l.Krl.7/20, (11)l.Krl. 7/21, (*):Pekiştirecek, (&): Güç bunda.

4.Bölüm: 1 )Bakır Mezbah(Sunak), 2)Dökme Havuz, 6)On adet kurna (havuz), şamdan ve sofra, 9)Avlular ve tunç takımlar, 19)Altın eşyalar.
1*Uzunluğu yirmi arşın, eni yirmi arşın ve yüksekliği on arşın olan bakırdan(l) bir sunak (mezbah) yaptı. 2*Havuzu(2) döküm olarak yaptı. Bunun kenarından kenarına çapı on arşın, yüksekliği beş arşın ve çevresi otuz arşın olarak yuvarlaktı. 3*İki sıra(3) ve her arşında onar öküz olduğu halde havuzun altında çepeçevre her tarafta şekli olup bunlar havuz döküldüğünde beraberce döküldüler. 4*Bu havuz on iki dökme öküz üzerinde durup bunların üçü kuzeye, üçü batıya, üçü güneye ve üçü de doğuya bakıyordu. Havuz onların üzerinde olup tümünün arkası içeriye doğruydu. 5*Kalınlığı dört parmak ve kenarı zambak şeklinde yapılmış kadeh kenarı gibi olarak içi(4) üç bin Bat(*) su alıyordu. 6*Yıkamak için on tane kazan(5) yaptı. Beşini sağa ve beşini de sola koydu. Yakılacak olan kurbanları burada yıkıyorlardı. Ama havuz imamların (kâhinlerin) yıkanmaları(§) içindi. 7*On(6) tane altın şamdanı onların(7) belli şekline göre yaptı; Tapınakta beşini sağa ve beşini de sola koydu. 8*On(8) sofra yaptı; Tapınakta onların beşini sağa, beşini de sola koydu ve yüz tane altın leğen yaptı. 9*İmamların(9) avlusunu; büyük avluyu ve avlunun kapılarını yaparak kapı kanatlarını tunç ile kapladı. 10*Ve havuzu sağa(10) güneye bakan kuzey tarafa koydu. 11*Huram(ll) kazanlar ile kürekleri ve leğenleri yaptı. Kral Süleyman’ın buyruğuna göre Allah’ın Evi için yaptığı işi bitirdi. 12*Yani iki direği, yuvarlakları(12) ve iki direğin tepesindeki başlıkları; direklerin tepesinde bulunan başlıkların iki yuvarlaklarını örten şapka nakışları. 13*İki işlemeli nakışın üzerinde; yani direklerin başlıklarının iki yuvarlağını örten şapka işi nakışın herbiri için ikişer sıra narlar olarak dörtyüz(13) nar şekli. 14*Ayakları(14) ve ayaklar üstündeki kazanları; 15*Bir havuzla onun altındaki on iki öküzü de yaptı. 16*Kral Süleyman’ın buyruğuna göre kalfası(15) Huram Rabbin evi için kazanları, kürekleri, çatalları ve tüm takımlarını saf tunçtan yaptı. 17*Kral(16) bunları Erden ovasında Sukkot ile Serada arasında katı bir toprakta döktürdü. 18*Süleyman(17) tüm bu takımları gayet çok olarak yaptı; çünkü tunç tartıya gelmiyordu! 19*Süleyman(18) Allah’ın evi için olan tüm takımları; altın Mezbahı (Sunak) ve huzur(19) ekmeklerinin konuldukları sofraları. 20*Buyrulduğu gibi iç odanın önünde yanacak olan şamdanları(20) ve kandilleri saf altından. 21*Çiçeklerle kandilleri ve maşaları altından; ve onlar da en(21) saf altından. 22*Makasları, leğenleri, buhur kaplarını, buhurdanlıklarını saf altından; evin kapılarını; yani en kutsal yerin iç kapısının kanatlarını ve evin kapı kanatlarını altından yaptı.

(1)Çık.27/1ve2, l.Krl.16/14, Hez.43/13ve16, (2)l.Krl.7/23,(3)l.Krl.7/24-26, (4)Bak l.Krl.7/26, (5)l.Krl.7/38, (§)Kirlilikten kurtulmak için bir çeşit temizlenme(Abdest.), (6)l.Krl.7/49, (7)Çık.25/31ve40, l.Trh.28/12ve19, (8)l.Krl.7/48, (9)l.Krl.6/36, (10)l.Krl.7/39, (11)Bak l.Krl.7/40, (12)l.Krl.7/41, (13)Bak l.Krl.7/20, (14)l.Krl. 7/27 ve43, (15)l.Krl.7/14ve45, (16)l.Krl.7/46, (17)l.Krl.7/47, (18)l.Krl.7/48-50, (19)Çık.25/30, (20)Çık.27/20 ve21, (21)Çık.25/31ve diğ, (*): Tartılar ve ölçüler cetveline bak.

5.Bölüm: 1)Davut'un kutsadığı şeylerin Allah'ın evine götürülmesi, 2)Antlaşma sandığının 'En kutsal yer’e kurbanların yakılmasıyla konulması, 11)Allah'ı hamd ederek anmaları ve Rabbin celâlinin (yüceliğinin) belirmesi.
1*Böylece Süleyman’ın(1) Rabbin evi için yaptığı tüm şeyler tamam oldu. Süleyman babası Davut’un kutsadığı şeyleri; gümüşü, altını ve tüm takımları götürüp Allah’ın evinin hazinelerine koydu. 2*O zaman(2) Süleyman İsrailin sözü geçen yaşlıları ile tüm oymakların başkanlarını ve İsrailoğullarının atalar evi (hanedanları) beylerini Rabb’in Antlaşma Sandığını Davut(3) kentinden; yani Sion’dan yukarı götürmek için Oruşalim’e topladı. 3*Ve tüm(4) İsrail erleri yedinci(5) ayda olan bayramda kralın yanına toplandılar. 4*İsrailin tüm yaşlıları geldiğinde Levililer sandığı (Rabbin Tâbutunu) kaldırdılar. 5*Kâhinler ile Levililer Sandığı, ‘Toplanma Çadırı ’nı ve çadırdaki kutsal takımların tümünü yukarı götürdüler. 6*Kral Süleyman ve yanında toplanmış olan tüm İsrail halkı Sandığın önünde sayılamayacak kadar çok koyunlar ile sığırlar saç(*) üstünde yakmalık kurban olarak sundular. 7*Kâhinler Rabbin Antlaşma Sandığı makamına, evin (Tapınağın) iç odasına; yani en kutsal yere Kerubîler’in kanatları altına götürdüler. 8*Çünkü Kerubîler kanatlarını Sandığın üzerine yayarak Sandık ile kollarını yukarıdan örtüyorlardı. 9*Ve kolları uzattılar: Şöyle ki, kolların uçları dışarıdan görünmüyor; ama Sandıktan iç odanın önünde görünüyorlardı ve bugüne(6) dek oradadır. 10*İsrail oğulları Mısır dan çıktıklarında, Rabbin onlarla antlaşmaya vardığı zaman Musa’nın Horeb’de(7) onun içine koyduğu iki adet levhadan başka Sandıkta bir şey yoktu. 11*İmamlar (kâhinler) kutsal yerden çıktıklarında [Çünkü hazır bulunan kâhinler nöbetle hizmet etmeyerek tümü kutsandı. 12*Asaf(8) Heman, Yedut, onların oğulları ve kardeşleriyle beraber olan ezgici Levililer; en güzel ince keten giyinmiş olarak ziller, lirler ve çenklerle sunağın (mezbahın) doğusunda durmakta ve onlarla(9) beraber yüz yirmi kahin de boru çalmaktaydı.] 13*Boru çalanlarla ezgiciler hep bir ağızdan Rabbi hamd ile anarak borular, ziller ve müzik aletleriyle seslerini yükselterek Rabbi şöyle: ‘Çok acıyandır(10) ve lütfu sınırsızdır’ diye yücelttiklerinde Ev; yani Rabbin evi bulutla doldu. 14*Kâhinler de buluttan ötürü hizmet etmeye duramıyorlardı. Çünkü(11) Allah’ın evi Rabbin Celâli(yüceliği) ile dolmuştu.
(1)l.Krl.7/51, (2)l.Krl.8/1ve diğ., (3)ll.Sam.6/12, (4)l.Krl.8/2,(5)Bak B.7/8-10, (*)Saç: Ayakları olan ve Metaldan yapılmış olup üzerinde et kızartılan veya yakılan araç,(6)l.Krl.8/8,(7)Tes.10/2ve5, B.6/11, (8)l.Trh.25/1, (9)l.Trh. 15/24,(10)Mez.136, Bak.l.Trh.16/34ve41, (11)Çık.40/35, B.7/2.

6.Bölüm: 1)Süleyman'ın halka bereket okuması, Rabbe şükranı; 12)Onun dua ve kutsaması.
1*O zaman Süleyman(1) dedi ki: - Rab kara bulutta otururum(2) diye buyurmuştur. 2*Bulunman için bir ev ve oturman için sonsuza dek bir mekân yaptım. 3*Tüm İsrail toplumu ayakta duruyordu ve kral yüzünü çevirip İsrailin tüm cemaatine şöyle bereket okudu: 4*- Kendi ağzıyla babam Davut’a söz verip eliyle yapan İsrail’in Allah’ı Rab kutlu olsun. 5*Çünkü şöyle buyurmuştur: ‘Halkımı Mısır’dan çıkardığım günden beri adıma makam olmak üzere bir ev inşa etmeye İsrail oymaklarından bir kent seçmedim; ve halkım İsraile kral olmak için bir adam da seçmedim. 6*Ama(3) adıma bir yer olmak üzere Oruşalim’i ve halkım İsraile de egemen olsun diye Davut’u(4) seçtim. 7*İsrailin Allah’ı Rabbin adına bir ev yapmak isteği babam(5) Davut’un gönlündeydi. 8*Rab babam Davut’a: ‘Adıma bir ev yapmayı aklına koydun. Bunu gönlüne koyuduğuna da iyi ettin. 9*Ama evi sen yapmayacaksın; ancak senin soyundan gelecek oğlun adıma ev yapacaktır, dedi. 10*Rab söylediği sözü yerine getirdi ve ben babam Davut’un yerine geçip Rabb’in buyurduğu gibi İsrailin tahtına çıkarak İsrailin Allah’ı Rabbin adına bu evi inşa ettim. 11*Rabbin(6) İsrailoğullarıyla anlaştığı Antlaşmayı (ahdi) içine alan sandığı oraya koydum. 12*Sonra(7) Rabbin sunağı (mezbahı) önünde ve tüm İsrail toplumunun önünde durarak ellerini kaldırdı. 13* [Çünkü Süleyman uzunluğu beş arşın, eni beş arşın ve yüksekliği üç arşın olan tunç bir minber(*) yaptı. Onu avlunun ortasına koyarak onun üstünde durdu ve tüm İsrail toplumu önünde diz çöküp ellerini göğe doğru kaldırdı.] 14*Sonra da şöyle söyledi: - Ey İsrailin Allah’ı Rab! Önünde tüm yürekleriyle yürüyen bu kullarına and edip lütfeden senin(8) gibi bir ilâh ne yukarıda gökte ve ne de aşağıda yerde vardır. 15*Bugün görüldüğü gibi sen kulun(9) babam Davut’a verdiğin sözü tutup ağzınla söylediğini elinle yaptın. 16*Şimdi ey İsrailin Allah’ı Rab! Kulun babam Davut’a söylediğini; yani: ‘Önümde(10) yürüdüğün gibi oğulların da şeriatımda (yasa) yürümek için görevlerine dikkat etmek şartıyla, önümde(11) İs- railin tahtına çıkacak bir kişi noksan olmayacak’ diye verdiğin sözü anımsa. 17*Ve şimdi ey İsrailin Allahı Rab! Kulun Davut’a verdiğin söz yerini bulsun. 18*Ama hiç Allah yerde insanlar ile oturur mu? İşte gökler(12) ve göklerin göğü seni alamaz. Nerde kaldı ki, bu yaptığım Ev? 19*Ey Allah’ım Rab! Kulunun senin önünde yaptığı bu yakarışı ve duayı duymak için kulunun dua ve isteğine bak. 20*Ki, gece gündüz bu eve; yani: ‘Adımı oraya koyacağım’ diye söylediğin yere; gözlerin açık olarak kulunun bu yerde edeceği duayı duy. 21*Kulun ve halkım İsrailin bu yerde yapacakları duaları işitip oturduğun yerden(§) yani göklerden işiterek kabul edip bağışlayasın. 22*Bir kimse komşusuna karşı günah işler suçlu olursa ve komşusu da ona yemin etmesini önerirse; o yemin de bu evde senin Mezbahının önünde edilecek olursa; 23*Sen göklerden işitip kullarının duasını an; suçluya karşı yargını ver ve onun yaptığını kendi başına getir. Suçsuzu da iyiliğine göre ver. 24*Halkım İsrail sana karşı günah ettikleri zaman düşmanları önünde yenilgiye uğrarlarsa; ve eğer sana geri dönüp adını anarak bu evde dua edip yakaracak olurlarsa: 25*Sen de göklerden işitip halkım İsrailin günahını bağışla; onlara ve atalarına verdiğin ülkeye onları ver. 26*Sana karşı suçlu oldukları için gök(13) kapanıp yağmur olmadığı halde; eğer bu yerde dua edip adımı anarak onları alçalttığın zaman günahlarından dönerlerse; 27*Sen göklerden işiterek gidecekleri iyi yolu onlara öğretmek için kullarının ve halkın İsrailin günahlarını bağışla. Ve halkına miras olmak üzere verdiğin topraklara yağmur ver. 28*Ülkede(14) kıtlık, veba, yanıklık, sarılık, çekirge, tırtıl olduğunda veya düşmanları onları sıkıştırdıklarında; ne türlü belaya uğrarlarsa. 29*Halkın olan tüm İsrail toplumundan herhangi bir kişi yine yakarır, kendi sorununu ve acısını bilerek ellerini bu eve doğru uzatacak olursa; 30*Sen göklerden oturduğun yerden(§) duy ve bağışla. Her kişinin yüreğini bildiğin için tümüne yaptığına göre karşılığını ver [Çünkü(15) insanoğlunun yüreğini bir tek sen biliyorsun.]. 31*Tâ ki; atalarımıza verdiğin ülkede yaşadıkları zaman senin yollarında yürümek için senden korksunlar. 32*Halkın(16) İsrailden olmayan; senin yüce adın, güçlü kolun ve uzanmış elin için uzak bir ülkeden bir yabancı gelir de bu evde dua ederse. 33*Sen göklerden oturduğun yerden işit ve yabancının sana yaptığı her duaya göre yap. Tâ ki; dünyanın tüm milletleri adını tanısın ve halkın İsrail gibi senden korkarak, bu yaptığım Ev’in senin adınla anıldığını bilsinler. 34*Eğer halkın düşmanlarına karşı onları göndereceğin yoldan cenk için çıkıp da bu seçtiğin kente ve ismin için yaptığım Ev’e dönüp sana dua ederlerse; 35*Sen göklerden dua ve yakarışlarını işit ve haklarını ver. 36*Eğer sana karşı günah ederlerse [Çünkü(17) günah işlemeyen insan yoktur.] sen de onlara gazaba gelip onları düşmanlarının eline bırakırsan ve onları esir edenler onları yakında veya uzakta olan düşman ülkesine tutsak götürürlerse, 37*Sürgün oldukları ülkede yürekten tövbe ederek geri dönerlerse ve eğer tutsak oldukları ülkede seni çağırıp: ‘Suçluyuz, kötülük ve haksızlık ettik’ diyerek, 38*Sana tüm gönülden döner de tutsak oldukları ülkede atalarına verdiğin ve kendi ülkelerine doğru seçtiğin kentin ile adına yaptığım Eve doğru dua ederlerse, 39*Sen göklerde oturduğun mekândan(§) duayla yakarışlarını işit ve haklarını verip halkının sana karşı yaptığı günahı (suçu) bağışla. 40*Şimdi ey Allah’ım! Bu yerde yapılan duaya gözlerin açık ve kulakların işitiyor olsun. 41*Şimdi(18) ya Rab - Allah! Sen kudretinin Antlaşma (ahit) sandığıyla rahatının(19) yerinde ayağa kalk. Ya Rab - Allah! Kâhinlerin (imamların) kurtuluş giyinsin ve kutsalların iyilikle(20) sevinsin. 42*Ya Rab - Allah, Mesihinin yüzünü reddetme ve kulun Davut’a(21) yaptığın iyiliklerini an.
(1)l.Krl.8/12diğ.,(2)Lev.16/2,(3)B.12/13,(4)l.Trh.28/4, (5)ll.Sam.7/2, l.Trh.17/1, 28/2, (6)B.5/10, (7)l.Krl.8/22, (*)Minber: Bakl.Ez.9/4 0, (8) Çık.15/11,Te s. 4/39,7/9, (9)l.Trh.22/9,(10)Mez. 132/12, (11)ll.Sam.7/12ve16, l.Krl. 2/4, 6/12,B.7/18,(12)B.2/6,İş.66/1,Res.İşl.7/49,(§): Bak lll.Mak.2/13, (13)l.Krl.17/1,(14)B.20/9, (15)l.Trh.28/9, (16)Yuh.12/20, Res.İşl.8/27, (17)Sül. Mes.20/9,Vaiz7/20,Yakb.3/2, l.Yuh.1/8, (18)Mez. 132/8,9,10ve16,(19)l. Trh. 28/2 ,(20)Nahm.9/25, (21)Mez.132/1, İş.55/3.

7.Bölüm: 1)Rabbin Celalinin Ev(Tapınak) üzerinde ve içinde ortaya çıkışı. Halkın arz-ı Abudiyyeti [“O”na kulluk etmeleri.], 4)Süleyman'ın birçok yakmalık kurbanlar sunması, 8)Halkın bayram yapması ve sonra evlerine dağılmaları, 12)Rabbin Süleyman'a görünmesi, buyruğu ve vaadi.
1*Süleyman(1) duayı bitirir bitirmez gökten(2) ateş inip yakılacak olan kurbanlar ile kurbanları yaktı ve Rabbin(3) görkemiyle ev doldu. 2*İmamlar(4) da Rabbin evine giremediler; çünkü Rabbin evi Rabbin görkemiyle doluydu. 3*Tüm İsrail oğulları ateşin inişini ve Rabbin görkeminin Ev üzerinde olduğunu gördüklerinde yüz üstü yere uzanarak döşeme üzerinde secde ettiler ve şöyle hamd ettiler: ‘Çünkü(5) acıyandır ve lütfu(6) sonsuzdur’ 4*Sonra(7) kral ile tüm halk Rabbin önünde yakmalık kurbanlar sundular. 5*Kral Süleyman yirmi iki bin sığır ve yüz yirmi bin koyun saç üstünde kurban olarak yaktı. Böylece kral ile tüm halk Allah’ın evini kutsadılar. 6*İmamlar(8) görevlerine göre durdular; Levililer de; çünkü: ‘Lütfu sonsuzdur’ diyerek Rabb’e ezgiler okumak için kral Davut’un yapmış ve bunların eliyle Rabbe hamd etmiş olduğu müzik aletleriyle durmuşlardı. Kâhinleri(9) de karşılarında borazan öttürdü; ve tüm İsrail ayakta duruyordu. 7*Süleyman’ın(10) yapmış olduğu bakır sunak (mezbah) yakmalık kurbanlar ile ekmek sunularını ve yağlarını alamadığından; Süleyman Rabbin evinin önünde olan avlunun orta yerini taktis edip (kutsayıp) yakmalık kurbanlarla esenlik sunularının yağını orada sundu. 8*O zaman(11) Süleyman ve onunla beraber tüm İsrail; yani Hamat sınırlanndan Mısır(12) vadisine dek olan yerlerden toplanan gayet büyük bir kalabalık, yedi gün boyunca bayram yaptı. 9*Sekizinci gün büyük bayram yaptılar. Çünkü yedi gün sunağın(mezbahın) kutsamasını yapıp yedi gün de bayram yaptılar. 10*Yedinci(13) ayın yirmi üçüncü gününde Rabbin Davut’a, Süleyman’a ve halkı İsraile bağışladığı lütuftan dolayı seviçten çoşarak halkı çadırlarına gönderdi. 11*Süleyman Rabbin evini(14) ve kral sarayını tamamlayarak gerek Rabbin evinde ve gerek kral sarayında Süleyman her ne yapmağı düşündüyse başardı. 12*Rab Süleyman’a gece görünüp ona şöyle dedi: - Duanı işitip bu mekânı(15) kendime yakmalık kurban evi olmak için seçtim. 13*Yağmurun(16) kesilmesi için göğü kapadığım, ülkeyi yemeleri için çekirgeleri gönderdiğim veya halkım arasına veba gönderdiğim zaman. 14*Adımla anılan kavmim alçakgönülle dua(17) edip yüzümü arar ve kötü yollarından dönerlerse; ben(18) de göklerden işitip günahlarını bağışlayarak ülkelerine şifa vereceğim. 15*Şimdi bu(19) evde sunulan duaya gözlerim açık ve kulaklarım onu duymuş olacaktır. 16*Bundan böyle adımın onda olması için bu evi(20) seçtim ve kutsadım. Gözlerimle yüreğim sona dek onda olacaktır. 17*Sen(21) de eğer, baban Davut’un yürüdüğü gibi, tüm sana buyurduklarımı yaparak kanunlarımı tutar ve önümde ilkelerimi gözetirsen; 18*İsraile(22) senden bir kral noksan olmayacak’ diyerek; baban Davut ile verdiğim sözüme göre senin krallık tahtını değiştirmem. 19*Eğer(23) siz dönüp önünüze koyduğum yasa ve buyruklarımı bırakarak gidip başka ilâhlara hizmet edip tapınırsanız; 20*Ben de size(+) verdiğim ülkemden sizi(*) kökten sökeceğim ve adıma kutsadığım bu Evi önümden reddedip onu tüm milletlere bir öykü ve alay konusu yapacağım. 21*Görkemli olan bu ev de yanından her geçene hayret uyandıran bir şey olup: Rab(24) bu ülkeye ve bu eve niçin böyle yaptı? Diyecekler. 22*Onlara: Mısır ülkesinden çıkaran atalarının Allah’ı Rabbi bıraktılar; ve başka ilâhlara eğilip onlara tapınarak hizmet ettikleri için onların üzerine tüm bu belalar geldi, diye yanıt verecekler.

(1)l.Krl.8/54, (2)Lev.9/24, Hak.6/21, l.Krl.18/38, l.Trh.21/26,(3)l.KrL8/10,11, B.5/13ve14, Hez.10/3ve4, (4)B.5/14, (5)B.5/13, Mez.136/1, (6)l.Trh.16/41,B.20/21,(7) l.Krl.8/62ve63,(8)l.Trh.15/16,(9)B.5/12,(10)l.Krl.8/64, (11)l.Krl. 8/65, (12)Yeş.13/3, (13)l.Krl.8/66, (14)l.Krl.9/1 ve diğ., (15)Tes.12/5, (16)B.6/26ve28, (17)Yakb.4/10, (18)B.6/27 ve 30, (19)B.6/40,(20)l.Krl.9/3,B.6/6, (21)l.Krl.9/4,diğ., (22)B.6/16, (23)Lev. 26/14 ve33,Tes.28/15,36ve37, (+)İbranice: Onlara!, (*)lbranice: Onları, (24)Tes.29/24, Yerm.22/8 ve 9.

8.Bölüm: 1)Süleyman'ın inşaa ettiği kentler, 7)İsrail arasında kalan milletlerin haraca bağlanmaları, 11)Firavun'un kızının başka yere gönderilmesi, 12)Süleyman'ın yıllık kurbanları, 14)İmamlar (kâhinler) ile Levilileri kendi hizmetlerine atamaları, 17)Gemilerin Ofir'den altın taşıması.
1*Süleyman(1) Rabbin evini ve kendi sarayını inşa ettiği yirmi yılın sonunda. 2*Süleyman Hiram’ın kendine verdiği kentleri kurarak İsrail oğullarını oraya yerleştirdi. 3*Ve Süleyman Hamat Soba’ya gidip orayı aldı. 4*Çölde(2) olan Tadmor’u ve Hamat’taki tüm ambar kentlerini kurarak; 5* Surlar, kapılar ve sürgülerle sağlamlaştırılan kentleri; yani yukarıki Horon Evi ile aşağıki Horon evini, 6*Baalat’ı, Süleyman’ın tüm ambar kentlerini, tüm araba kentlerini, süvari kentlerini; Süleyman’ın Oruşalim’de ve Lübnan’da kendi yöetimi altında yapılmasına karar verdiklerinin tümünü yaptı. 7*İsrail(3) oğulları’nda olmayan Hititli, Amorî, Peruzzî, Hivî ve Yebusîlerden geriye kalan halkın tümünü; 8*Yani onlardan sonra ülkede geriye kalan ve İsrail oğullarının yok ettikleri oğullarını Süleyman bugüne dek haraca bağladı. 9*Ama Süleyman İsrail oğullarından hiç kimseyi kendi işleri için kul gibi kullanmadı; ancak onlar savaşçı, askerlerinin komutanı ve araba süvarilerinin başkanlarıydılar. 10*Kral Süleyman’ın büyük memurları ikiyüz(4) elli kişiden olup bunlar halkı idare ediyordu. 11*Süleyman Firavun’un(5) kızını Davut kentinden onun için yaptırdığı saraya götürdü. Çünkü Rabbin Antlaşma Sandığı’nın girdiği yerler kutsal olduğundan; İsrail kralı Davut’un evinde karım oturmayacaktır, dedi. 12*O zaman Süleyman Eyvan önünde yaptırdığı Rabbin sunağı (mezbahı) üzerinde Rabbe yakmalık kurbanlar sundu. 13*Musa’nın buyruğunca her(6) günün belli bir ölçüsüne göre Cumartesi günleri, ay başları ve yılda(7) üç kere yapılan bayramlar; yani fıtır (mayasız) ve haftalar bayramıyla Hayme bayramında sunuluyordu. 14*Babası Davut’un düzenlemesine göre kâhinlerin(8) bölüklerini kendi hizmetlerince ve her günün hizmetine göre kâhinlerin önünde hamd edip hizmet etmeleri için, Levilileri(9) kendi görevlerine ve kapıcıları da kapı(10) nöbeti için bölüklerine göre atadı. Çünkü Allah adamı Davut’un buyruğu böyleydi. 15*Onlar da kralın kâhinleriyle Levililere her şey için ve hazineler için olan buyruğundan çıkmadılar. 16*Süleymanın tüm işi Rabbin evinin kuruluşu gününden bitirilmesine değin hazırlanmıştı; ve Rabbin evi tamamlandı. 17*O zaman Süleyman Edom’da deniz kenarında olan Esyon(11) Geber’e ve Elot’a(12) gitti.18*Hiram da ona(13) kendi adamlarıyla gemiler ve denizi bilen gemiciler gönderdi. Bunlar da Süleyman’ın adamlarıyla beraber Ofir’e gidip oradan dört yüz elli talant altın alıp kral Süleyman’a götürdüler.

(1)l.Krl.9/10ve diğ., (2)l.Krl.9/17ve diğ.,(3)l.Krl.9/20ve diğ.,(4)Bakl.Krl.9/23, (5)l.Krl.3/1,7/8,9/24, (6)Çık.29/38, Say.28/3,9, 11ve26, 29/1ve diğ., (7)Çık.23/14, Tes.16/16, (8)l.Trh.24/1,(9)l.Trh.25/1, (10)l.Trh.9/17, 26/1, (11)l.Krl.9/26, (12)Tes.2/8, ll.Krl.14/22, (13)l.Krl.9/27, B. 9/10 ve 13.

9.Bölüm: 1)Süleyman'ın hikmetini dinlemek için Saba Melikesi'nin (Belkıs) gelmesi, 13)Süleyman'a bir yılda gelen altın, 15)Siperlik ve kalkanları, 17)Fildişi tahtı, 20)Onun takımları, 25)Arabalarıyla süvarileri, 26)Başarıları, 29)Egemenlik günleri ve ölümü.
1*Saba(1) kraliçesi Süleyman’ın şöhretini işittiğinde zor konularla Süleyman’ı sınamak için çok görkemli bir alay ile baharlar, birsürü altın ve değerli taşlarla yüklü develerle Oruşalim’e geldi. Süleyman’ın yanına gidip tüm yüreğindekini ona söylediğinde; 2*Süleyman da ona tüm konularda uygun yanıtlar verdi ve Süleyman’ın ona yanıtlayamayacağı hiçbir gizli şey kalmadı. 3*Saba kraliçesi Süleyman’ın bilgeliğini, inşa ettiği evi, 4*Sofrasının yemeğini, adamlarının evlerini, hizmetçilerinin nasıl el pençe durduklarını, giysilerini, onun sucularını, onların giyinişini ve Rabbin evine çıkan merdiveni gördüğünde şaşkınlıktan canı bayıldı. 5*Ve krala: - Senin işlerin ve bilgeliğin için kendi ülkemde duyduğum sözler gerçekmiş. 6*Ben bunu gelip kendi gözlerimle görmeyinceye dek sözlerine inanamadım. İşte bilgeliğinin çoğu daha bana söylenmemiş; çünkü sen işittiğimden daha büyüksün. 7*Ne mutlu senin hizmetçilerine; ne güzeldir senin önünde durup bilgeliğini dinleyen adamlarına. 8*Allah’ın Yehovah kutlu olsun ki; senden hoşnut olup Allah’ın Yehovah için, kral olmak üzere seni tahtına çıkardı. Allah’ın İsraili sona dek koruması için; sevdiğinden ötürü hak ve adalet yapmaya seni onların başına kral yaptı, dedi. 9*Ve krala yüz yirmi talant altın, bir sürü baharatlar ve değerli taşlar verdi. Saba kraliçesinin kral Süleyman’a verdiği baharatlar gibi yoktu. 10*Hiram’ın adamlarıyla Süleyman’ın adamları Ofir’den(2) altın getirdikleri sırada algum(3) ağaçlarıyla çok değerli taşlar da getirdiler. 11*Kral algum ağacından Rabbin evi ve kralın sarayı için merdivenler ve müzik şefi için de lirler ile çenkler yaptı. Ondan önce Yahuda ülkesinde bunlar gibisi yoktu. 12*Kral Süleyman Saba kraliçesinin kendisine götürmüş olduğu şeylerden başka onun istediği tüm şeyleri verdi. O da adamlarıyla beraber dönüp kendi ülkesine gitti. 13*Alış veriş edenlerle tüccarların getirdikleri ve Arabistan’ın tüm krallarıyla ülkenin valilerinin Süleyman’a getirdiği altın ve gümüşten başka; 14*Bir yıl içinde Süleyman’a gelen altın altı yüz altmış altı talant idi. 15*Kral Süleyman çekiçle döğülmüş altından ikiyüz siperlik yaptı, bunların herbiri altıyüz şekel döğülmüş altın ağırlığındaydı. 16*Ve döğülmüş altından üçyüz tane kalkan da yaptı. Her kalkan üçyüz şekel ağırlığındaydı ve kral bunları Lübnan ormanı sarayına koydu. 17*Kral fildişinden büyük bir taht yapıp onu saf altınla kapladı. 18*Tahtın altı ayaklı merdiveni ve altından bir basamağı da olup bunlar tahta birleşikti. Oturacak yerin iki yanında kollar bulunuyor ve kolların yanında da iki aslan duruyordu. 19*Böylece altı ayağın iki tarafında on iki aslan durmuş oluyordu. Böyle bir şey hiçbir ülkede yapılmamıştı. 20*Kral Süleyman’ın içecek eşyalarının tümü altından ve Lübnan ormanı sarayının da tüm kapıları saf altındandı. Gümüşten hiçbir şey yoktu. Çünkü Süleyman’ın günlerinde onun bir değeri kalmamıştı. 21*Bunun için kralın gemileri Hiram’ın adamlarıyla Tarşiş’e gidiyor; Tarşiş gemileri de üç yılda bir kez altın, gümüş, fildişi, maymunlar ve tavus kuşlarıyla yüklü olarak geliyordu. 22*Kral Süleyman servet ve bilgelikte dünyanın tüm krallarından daha büyüktü. 23*Tüm dünyanın kralları Süleyman’ın yüreğine Allah’ın koyduğu bilgeliği işitmek için onun önüne gelmeği arzuluyorlardı. 24*Bunların her biri yıldan yıla armağan kapsamında, yıllık vergi olarak gümüş ile altın kaplar, giysiler, silahlar, baharatlar, atlar ve katırlar getiriyorlardı. 25*Süleyman’ın atları(4) ve arabalarıyla dört bin ahırı olup on iki bin sürüsü vardı. Onları araba kentlerinde ve kralın yanında Oruşalim’de yerleştirdi. 26*Fırat(5) nehrinden Filistinliler ülkesine ve Mısır sınırlarına dek tüm(6) krallıklara egemendi. 27*Kral(7) Oruşalim’de gümüşü taşlar gibi değersiz bir şey yaptı; sedir (erz) ağaçlarını da ovadaki yabanıl incir ağaçları gibi çoğalttı. 28*Süleyman(8) için Mısır’dan ve her ülkeden atlar getiriliyordu. 29*Süleyman’ın(9) yaptıklarının geri kalanı başlangıcından sonuna dek işte Natan peygamberin kitabında, Şilo’lu(10) Ahiya’nın Peygamberlik Kitabı’nda ve İddo (bilen) oğlu’nun(11) Nebat oğlu Yeroboam için kaleme aldığı vahiylerde yazılmıştır. 30*Süleyman(12) Oruşalim’de tüm İsrail üzerine kırk yıl egemen oldu. 31*Ve Süleyman atalarıyla uyuyup onu babası Davut’un kentinde gömdüler. Oğlu Rehoboam onun yerine kral oldu.

(1)l.Krl.10/1,diğ.,at.12/42,Luk.11/31,(2)B.8/18,(3)l.Krl.10/11, (4)l.Krl.4/26,10/26,B.1/14,(5)Tek.15/18,Mez.72/8, (6)l.Krl.4/21,(7)l.Krl. 10/27, B.1/15, (8)l.Krl.10/28, B.1/16, (9)l.Krl.11/41,(8)l.Krl.11/29, (11)B.12/15, 13/22, (12)l.Krl.11/42ve43.

10.Bölüm: 1)İsrail oğullarının Rehoboam'a olan ricası, 6)Rehoboam'ın sözü geçen yaşlıların öğüdünü bil inçsizce reddetmesi ve gençlerin öğüdünü tutması, 16)On oymağın Rehoboam'a baş kaldırması ve Rehoboam'ın Oruşalim'e çekilmesi.
1*Rehoboam(1) Şekem’e gitti; çünkü tüm İsrail onu kral yapmak için Şekem’e gelmişti. 2*Kral Süleyman(2) yüzünden kaçmış olan ve Mısır’da bulunan Nebat oğlu Yeroboam bunu duyduğu gibi Mısır’a geri döndü. 3*Onu çağırdılar ve Yeroboam ile tüm İsrailliler gelerek Rehoboam’a: 4*- Senin baban boyunduruğumuzu ağırlattı. Şimdi sen babanın ağır hizmetini ve üzerimize koyduğu ağır boyunduruğu hafiflet; biz de sana hizmet ederiz, dediler. 5*O da onlara: - Üç gün sonra bana yine geliniz, demesi üzerine halk gitti. 6*Kral Rehoboam babası Süleyman’ın tüm yaşamında onun önünde durmuş olan yaşlılara şöyle danıştı: - Bu halka nasıl yanıt vermemi istersiniz? 7*Onlar da onu yanıtladılar: - Eğer sen bu halka iyi davranıp onları hoşnut eder ve onlara iyi sözler söylersen; onlar da sana sona dek hizmet edeceklerdir dediler. 8*Ama o, olgun yaşlıların sözlerine kulak asmadı; önünde duran ve kendisiyle büyümüş olan gençlere danıştı. 9*Ve onlara: - Babanın üstümüze koyduğu bu boyunduruğu hafiflet, diye bana söyleyen bu halka nasıl yanıt vermemi öneriyorsunuz, diye sordu. 10*Kendisiyle beraber büyümüş olan gençler de ona şöyle yanıt verdiler: - Babanız yükümüzü ağırlattı; sen de onu üstümüzden hafiflet diye söyleyen bu topluma şu şekilde yanıt ver. Yani benim küçük parmağım babamın belinden kalındır. 11*Babam üzerinize ağır bir yük yükletti; ama ben yükünüze yük katacağım. Babam sizi kamçılarla dövdü; ama ben sizi akreplerle terbiye edeceğim diye söyle, dediler. 12*Sonra da üçüncü gün yine bana gelin; diye kralın buyurduğu gibi Yeroboam ile tüm halk üçüncü günde Rehoboam’ın yanına geldiler. 13*Kral onlara sert bir şekilde yanıt verdi ve kral Rehoboam yaşlıların öğütlerine kulak asmadı. 14*Onları gençlerin söylediklerine göre şöyle yanıtladı: - Babam yükünüzü ağırlattı; ama ben onu daha da ağırlaştıracağım. Babam sizi kamçılarla dövdü; ama ben sizi akreplerle terbiye edeceğim. 15*Böylece kral halkı dinlemedi; çünkü Rabbin Şilo’lu(3) Ahiya aracılığıyla Nebat oğlu Yeroboam’a söylediği sözleri yerine getirmek için bu(4) iş Allah tarafından oldu. 16*Tüm İsrail kralın kendilerini dinlemediğini gördüğünde halk kralı şöyle yanıtladı: Davut’ta ne payımız var? Ve Yesse oğlunda mirasımız yoktur. Şimdi ey İsrail çadırlarınıza gidin ve ey Davut kendi evini kolla. Demeleri üzerine tüm İsrail çadırlarına gittiler. 17*Ama Yahuda kentlerinde yaşayan İsrail oğullarına Rehoboam egemen oldu. 18*Kral Rehoboam vergi memuru Hadoram’ı gönderdiğinde İsrail oğulları onu taşlarla taşlayarak öldürdü ve kral Rehoboam Oruşalim’e kaçmak için çabucak arabaya bindi. 19*Bu(5) şekilde İsrail bugüne değin Davut’un soyuna baş kaldırdı.

(1)l.Krl.12/1vediğ., (2)LKrU1/40, (3)l.Krl.n/29, (4)I.Sam.2/25, I.Krl. 12/15ve24, (5)l.Krl.12/19.

11.Bölüm: 1)Rehoboam'ın ilâhi bir buyrukla savaştan çekilmesi, 5)Surlu kentlerle dayanıklı binalar yapmaları, 13)Kâhinlerle Levililer ve dindar adamlar gelerek onu güçlendirmesi, 18)Onun eşleri ve çocukları.
1*Rehoboam(1) Oruşalim’e geldiğinde egemenliği kendisine geri versin diye İsraille cenk etmek için Yahuda oymağı ile Bünyamin’den yüzseksen bin seçkin savaşçılar topladı. 2*Ve Rabbin sözü Allah(2) adamı Şemaya’ya şöyle geldi: 3*- Sen Yahuda kralı Süleyman oğlu Rehoboam’a ve Yahuda ile Bünyaminde bulunan tüm İsraile şöyle de; 4*Rabbin buyruğu budur: Gitmeyin ve kardeşlerinizle savaşmayın ve herkes kendi evine geri dönsün; çünkü bu olay benden oldu deyiniz, dedi. Onlar da Rabbin sözünü dinleyerek Yeroboam üzerine gitmekten geri döndüler. 5*Rehoboam Oruşalim’de oturup Yahuda yöresinde surlu kentler yaptı. 6*Beytlehem’i, Eytam’ı, Tekoa’yı; 7*Sur Evi’ni, Soko’yu, Adullam’ı; 8*Gat’ı, Mareşay’ı ve Zif’i; 9*Adoraim’i, Lakiş’i, Azeka’yı; 10*Sora’yı, Ayyalon’u ve Hebron’u yaptı. Bunlar Yahuda ile Bünyaminde surlu kentlerdi. 11*Bu surlu kentleri koruyarak içine muhafızlar yerleştirdi. Oraya yiyecek yağ ve şarap depoladı. 12*Her kente siperlerle mızraklar koyarak onları çok güvenli bir şekle getirdi. Yahuda ile Bünyamin de kendinden yanaydı. 13*Tüm İsrailde bulunan kâhinlerle (imamlarla) Levililer bulundukları yerlerden onun yanına toplandılar. 14*Çünkü(3) Yeroboam ile oğulları onları Rabbin imamlığından uzaklaştırıp yüksek tapınma yerleri, cinler(4) ve kendinin yapmış olduğu buzağılar(5) için kahinler(6) atamış olduğundan. 15*Levililer kendi(7) otlak ve mülklerini bırakarak Yahuda ile Oruşalim’e geldiler. 16*Bunların(8) ardınca İsrailin tüm oymaklarından İsrail’in Allah’ı Rabb’i tüm yürekle arayanlar, atalarının Allah’ı Rabbe kurban sunmak için Oruşalim’e akın ediyorlardı; 17*Ve Yahuda’nın(9) egemenliğini güçlendirerek Süleyman oğlu Rehoboam’ı üç yıl desteklediler. 18*Rehoboam Davut’un oğlu Yerimot’un kızı Mahalat’la ve Yesse’nin oğlu Eliab’ın kızı Abihail ile evlendi. 19*Bundan Yeuş, Şemarya ve Zaham adındaki oğulları oldu. 20*Mahalat’tan sonra Abşalom’un kızı Maaka(10) ile evlendi. Ondan da ona Abiya, Atay, Ziza ve Şelomit doğdu. 21*Rehoboam Abşalom’un kızı Maaka’yı tüm diğer eşlerinden ve odalıklarından daha çok seviyordu(Çünkü on sekiz eşi ve altmış odalığı olup, yirmi sekiz oğlu ile altmış kızı vardı.) 22*Rehoboam Maaka’nın oğlu Abiyay’ı(11) kral yapmak için onu bey; yani kardeşlerine baş yaptı. 23*Akıllı davranarak bütün çocuklarını Yahuda ile Bünyamin’in tüm bölgelerine ve surlu kentlerine dağıtarak onlara birçok yiyecek verdi; kendisi de çok kadınlar aradı.

(1)l.Krl.12/21ve diğ., (2)B.12/15, (3)B.13/9, (4)Lev.17/7, l.Kor. 10/20, (5)l.Krl.12/28, 14/9,Hoş.13/2,(6)l.Krl.12/31, 13/33, (7)Say.35/2, (8)Bak B.15/9, 30/11ve18, (9)B.12/1,(10)l.Krl.15/2, B.13/2 Uriel’in kızı Mikaya! (11)Bak Tes. 21/15- 17.

12.Bölüm: 1)Rehoboam'ın ilâhi şeriatı (Kutsal yasayı) bırakması ve Mısır kralı Şişak'ın Oruşalim üzerine yürümesi, 5)Rehoboam ile beğlerinin alçak gönüllü olmaları ve Allah'ın evi ile kendi sarayının yağma edilmesinden sonra kurtulması, 13)Rehoboam'ın tüm yılları egemenliği ve ölümü.
1*Rehoboam’ın(1) egemenliği pekişip kendisi de güçlendiğinde tüm İsrail kendisiyle beraber olarak Rabbin(2) şeriatını bıraktı. 2*Kral Rehoboam’ın beşinci(3) yılında halk Rabbe isyan etmiş olduğundan; 3*Mısır kralı Şişak bin ikiyüz araba ve altmış bin süvariyle Oruşalim’e yürüdü. Mısır’dan onunla beraber gelen halk Lubîler(4) Sukkîler ve Habeşliler hesapsızdı. 4*Ve Yahuda’nın surlu kentlerini alarak Oruşalim’e (Kudüse) dek geldi. 5*O zaman Şemaya(5) peygamber Rehoboam’a ve Şişak’ın yüzünden Oruşalim’e toplanmış olan Yahoda beğlerine gelip onlara dedi ki: - Beni(6) terk ettiğinizden ben de sizi Şişak’ın eline bıraktım, diye Rab söylüyor. 6*Bundan ötürü İsrail beğleri ve kral(7) başlarını eğerek: Rab(8) adaletlidir, dediler. 7*Rab da onların alçakgönüllülüklerini gördü ve onlar kendilerini alçalttıkları için Rabbin(9) sözü Şemeya’ya geldi: Onları yok etmeyeceğim; onlara biraz zaman tanıyacak ve gazabım Şişak aracılığıyla Oruşalim üzerine dökülmeyecektir. 8*Ama ona kul(10) olacaklar ta ki; benim(11) hizmetimle dünya krallarının hizmetini birbirinden ayırsınlar, dedi. 9*Ve Mısır(12) kralı Şişak, Oruşalim üzerine çıkıp Rabbin evinin hazineleriyle kral sarayının tüm hazinelerini aldı. Süleyman’ın(13) yapmış olduğu altın kalkanları da aldı. 10*Kral Rehoboam bunların yerine pirinç kalkanlar yapıp onları kral sarayının kapısını bekleyen muhafız(14) askerlerin kumandanlarının eline verdi. 11*Kral Rabbin evine gittiğinde şatırlar (kumandanlar) gelip onları taşıyorlar ve sonra da yine kendi odalarına geri götürüyorlardı. 12*Alçakgönüllülük gösterdiğinden Rabbin öfkesi onu büsbütün yok etmemek için onun üzerinden kalktı. Yahuda(15) da iyi şeyler de vardı. 13*Kral Rehoboam Oruşalim’de güçlenip egemen oldu. Rehoboam(16) kral olduğunda kırk bir yaşında olup Rabbin kendi adını koymak için İsrailin(17) tüm oymaklarından seçtiği Oruşalim kentinde on yedi yıl saltanat sürdü. Annesinin adı da Ammonî Naama idi. 14*Rabbi aramaya yüreğini yöneltmediği için kötülüğü seçiyordu. 15*Rehoboam’ın işleri başlangıcından sonuna dek Şemeya peygamberin kitabında ve İddo (bilen) oğlunun(18) soy kitabında yazılıdır. Rehoboam(19) ile Yeroboam arasında sürekli savaş vardı. 16*Rehoboam atalarıyla uyuyup Davut kentinde gömüldü ve oğlu(20) Abiya onun yerine kral oldu.

(1)B.11/17, (2)l.Krl.14/22-24, (3)l.Krl.14/24 ve 25, (4)B.16/8, (5)B.11/2, (6)B.15/2, (7)Yakb.4/10, (8)Çık.9/27, (9)l.Krl.21/28 ve29, (10)Bak.İş.26/13, (11)Tes.28/47ve48, (12)l.Krl.14/25ve26, (13)l.Krl.10/16ve17, B.9/15ve16, (14)Bak ll.Sam.8/18, (15)Bak Tek. 18/24, l.Krl.14/13, B.19/3, (16)l.Krl.14/21, (17)B.6/6, (18)B.9/29, 13/22, (19)l.Krl.14/30, (20)l.Krl.14/31.

13.Bölüm: 1)Abiya'nın Yeroboam ile savaşı, 4)Yeroboam'a karşı kendi hakkını koruması, 13)Allah'a güvenerek zaferler kazanması ve İsrailoğulları içinde büyük kırgın, 21 )Abiya'nın kadınları ve çocukları.
1*Kral Yeroboam’ın(1) onsekizinci yılında Abiya Yahuda üzerine kral oldu. 2*Üç yıl Oruşalim’i yönetti ve annesi Gibea’lı Uriel’in kızı olup adı Mikaya’ydı(2). Abiya ile Yeroboam arasında savaş vardı. 3*Abiya güçlü olan savaşçılardan oluşan askerler; yani dörtyüz bin seçkin adamları ile cenk için hazırlandı. Yeroboam da ona karşı sekizyüz bin seçkin ve güçlü olan savaşçılarla cenge hazırlandı. 4*Abiya Efraim dağında Semaraim(3) tepesinde durup şöyle seslendi: - Ey Yeroboam ve tüm İsrail beni dinleyin. 5*İsrail’in Allah’ı Rabbin(4) İsrail üzerine egemenliği sonsuza dek Davut’a ve oğullarına tuz(5) andıyla vermiş olduğunu anımsamamalı mısınız? 6*Davut oğlu Süleyman’ın adamı Nebat oğlu Yeroboam kalkıp efendisine(6) baş kaldırdı. 7*Onun yanında birtakım boş(7) ve yaramaz adamlar toplanıp Süleyman oğlu Rehoboam’a karşı güçlendiler. Rehoboam genç ve yumuşak yürekli olduğundan onlara karşı koyamadı. 8*Şimdi siz Davut’un oğullarının elinde olan Rabbin egemenliğine karşı gelmek niye- tindesiniz. Siz büyük bir kalabalık olup yanınızda Yeroboam’ın sizin(8) için ilâh diye yaptığı altın buzağılar vardır. 9*Siz(9) Rabbin kahinleri olan Harun oğulları ile Levilileri uzaklaştırıp başka ülkelerin halkları gibi kendinize imamlar ortaya çıkarmadınız mı? Öyle ki her kim kendisi(10) için bir dana(11) ile yedi koç götürürse; ilâh olmayanlara kâhin olabiliyor. 10*Ama bizim Allah’ımız Yehovah’dır, biz onu bırakmadık ve Rabbe hizmet eden imamlar Harun oğullarından olup Levililer de kendi görevlerinde olarak; 11*Her sabah(12) ve her akşam Rabbe kurban yakarak hoş kokulu günlükle temiz(13) sofra üzerine huzur ekmeklerini dizsinler. Her(14) akşam yakmak için altın şamdan ile kandilleri hazırlasınlar. Çünkü biz Allah’ımız Rabb’in farzlarını tutuyoruz; ama siz onu bıraktınız. 12*İşte Allah bizimle olup kuman- dammızdır. Onun(15) kâhinleri de size karşı öttürmek için ilân borularıyla duruyorlar. Ey İsrail oğulları! Atalarınızın(16) Allah’ı Rabbe karşı savaşmayın; çünkü başaramayacaksınız. 13*Ama Yeroboam arkalarından kuşatmak için kemandarlar (pusucuları) gönderdi. Askerler Yahuda’nın önünde ve pusu da arkasındaydı. 14*Yahudalılar dönüp savaşın önden ve arkadan olduğunu gördüklerinde bağırarak Rabbi çağırdılar ve kâhinler de borularını çaldılar. 15*Yahuda adamları nara attılar; ve Yahuda adamları nara atıklarında Allah, Yeroboam(17) ile tüm İsraili Abiya ve Yahuda’nın önünde vurdu. 16*İsrail oğulları Yahuda’nın önünden kaçtılar ve Allah onları ellerine bıraktı. 17*Abiya ile halkı onları büyük vuruşla vurdular. Öyle ki İsrail’den beşyüz bin seçkin adam öldü. 18*İsrail oğulları o zaman düşkün oldular, alçaldılar; ama Yahuda oğulları atalarının(18) Allah’ı Rabbe güvendikleri için güçlendiler. 19*Abiya Yeroboam’ı takip edip ondan bazı kentler; yani Beytel ile kasabalarını, Yeşena ile kasabalarım ve Efron’luların(19) kasabalarını aldı. 20*Abiya’nın günlerinde Yeroboam bir daha güçlenmedi ve Rab onu(20) vurdu; o da öldü(21). 21*Abiya güçlendi, kendisine ondört kadın alıp yirmi iki oğlu ile on altı kızı oldu. 22*Abiya’nın işlerinin gerisi, yaptıkları ve sözleri İddo(22) peygamberin tarihinde yazılıdır.
(1)l.Krl.15/1vediğ.,(2)BakB.11/20,(3)Yeş.18/22, (4)ll.Sam.7/12, 13ve16, (5)Say. 18/19, (6)l.Krl.11/26,12/20, (7)Hak.9/4, (8)l.Krl. 12/28, 14/9,Hoş.8/6,(9)B.11/14ve15,(10)BakÇık.29/1, Lev.8/2,(11)Çık.29/35,(12)B.2/4, (13)Lev.24/6, (14)Çık.27/20 ve 21, Lev. 24/2ve3,(15)Say. 10/8,(16)Res.İşl.5/39,(17)B. 14/12, (18)l.Trh.5/20, Mez.22/5,(19)Yeş.15/9,(20)l.Sam.25/38,(21)l.Krl. 14/20, (22)B.12/15.

14.Bölüm: 1)Asa'nın putperestliği kaldırması, 6)Gereksinimi ve asker tedariki, 9)Allah'a güvenerek Habeşliler'e galip olması.
1* Abiya atalarıyla uyudu ve onu Davut kentinde gömdüler. Oğlu Asa(1) onun yerine kral oldu. Onun günlerinde ülke on yıl huzur içindeydi. 2*Asa, Allah’ı olan Rabbin önünde iyi ve doğru olanı yaparak; 3*Acayip ilâhların mezbahlarını ve yüksek yerleri(2) ortadan kaldırarak dikili taşları kırdı(3) Aşer(4) putlarını da parçaladı. 4*Yahuda’ya atalarının Allah’ı Rabbi arattı; yasalarını ve buyruklarını yapmalarını buyurdu. 5*Yahuda’nın tüm kentlerinden yüksek tapınma yerlerini ve güneş sanemlerini (putperest anıtlarını) kaldırttı. Ülke onun yönetiminde huzur içinde oldu. 6*Yahuda’da surlu kentler inşaa etti; çünkü Rab onu güvenlik içinde bıraktığından, o yıllarda ülke huzurlu olup onunla savaşan yoktu. 7*Ve Yahuda’ya dedi ki: - Ülke yönetimimizde iken; bu kentleri inşaa edip onların çevresini surla, kulelerle kapı ve sürgüler yapalım. Çünkü Allah’ımız Rabbi aradık; onu aradığımız için her yönden bize huzur verdi, dedi. Böylece yapılar yaparak başardılar. 8*Asa’nın Yahuda’dan siper ve mızrak taşıyan üçyüz bin; Bünyamin’den kalkan taşıyan ve yay çeken ikiyüz seksen bin askeri olup hepsi de güçlü kişiler idi. 9*Bunlara(5) karşı Habeş’li Zerah bin kere bin asker ve üç yüz arabayla çıkıp Mareşa’ya(6) dek geldi. 10*Asa onun karşısına çıkıp Mareşa yakınlarında olan Sefat vadisinde cenge dizildier. 11*Asa, Allah’ı(7) Rabbe şöyle yakardı: -Güçlüyle(8) güçsüz arasında; senden başka yardım edebilecek biri yoktur. Ey Allah’ımız Rabb! Bize yardım et; çünkü sana güvenip senin(9) adınla bu kalabalık üzerine geldik. Ya Rabb! Allah’ımız sensin. İnsan sana galip gelmesin; dedi. 12*Rab Habeşliler’i(10) Asa ile Yahuda’nın önünde vurdu ve Habeşliler kaçtılar. 13*Asa ve onunla beraber olan halk onları Gerar’a kadar(11) kovaladı. Habeşliler de yenildiler ve onlada can kalmadı. Çünkü Rabbin önünde ve “O”nun ordusu önünde bozuldular. Sonra da gayet çok ganimet aldılar. 14*Gerar çevresinde bulunan tüm(12) kentler üzerine Rabbin görkemi düşerek onları vurup tüm kentleri yağma ettiler; çünkü onların içinde pek çok ganimet vardı. 15*Sürü çadırlarına saldırarak birçok koyun ile deve aldılar ve Oruşalim’e geri döndüler.

(1)l.Krl.15/8ve diğ., (2)Bak l.Krl.15/14, B.15/17, (3)Çık.34/13, (4)l.Krl. 11/7, (5)B.16/8, (6)İş.15/44, (7)Çık.14/10, B.13/14, Mez.22/5, (8)l.Sam.14/6, (9)l.Sam.17/45, Sül.Mes.18/10, (10)B.13/15, (11)Tek.10/19, 20/1, (12)Tek.35/5, B.17/10.
15.Bölüm: 1 )Asa ile Yahuda’nın Oded peygamberin sözüyle yöneltilerek Allah ile anlaşması, 16)Asa’nın kendi annesini putperestliği yüzünden şereflendirmemesi, 18)Kutsal eşyaları Allah’ın evine götürmesi ve ağırbaşlı durumu.
1*Allah’ın ruhu(1) Oded oğlu Azarya üzerine geldi. 2*O da Asa’yı karşılamağa çıkarak ona: - Ey! Asa ve tüm Yahuda ile Bünyamin beni dinleyin. Siz Rab ile oldukça “O"(2) sizinle olur ve siz(3) onu istedikçe “O"nu bulursunuz; ama siz(4) “O"nu bırakırsanız “O" da sizi bırakır. 3*İsrail(5) uzun zamandan beri gerçek Allah’tan, öğreten(6) kâhinden ve şeriattan(Kutsal yasadan) yoksundu. 4*Ama sıkıntılarında(7) İsrailin Allah’ı Rabbe dönüp “O"nu istedikleri zaman “O"nu buldular. 5*O zamanlarda(8) çıkıp girenler için bir esenlik yoktu; çünkü tüm ülkede oturanlar içinde çok sıkıntı vardı. 6*Allah Onları çeşitli sıkıntılara soktuğundan; kavim(9) kavimle ve kentler de kentler ile çatışıyordu. 7*Şimdi güçlenin, elleriniz gevşemesin; çünkü emeğinizin karşılığı vardır, dedi. 8*Asa bu sözleri ve Odet peygamberin bildirisini duyduğu gibi, öz güvenle Yahuda ile Bünyamin’in tüm ülkesinden ve Efraim(10) dağında ele geçirmiş olduğu kentlerden pislikleri kaldırdı. Rabbin eyvanı önünde olan Rabbin sunağı (mezbahı’nı) onardı. 9*Tüm Yahuda ile Bünyamin’i; ve onların arasından Efraim(11) Manessa ve Simeon’da olan garipleri topladı. Çünkü Allah’ı Rab onunla olduklarını gördüklerinde İsrailden çok kimseler onun yanında yer aldı. 10*Bunlar Asa’nın yönetiminin on beşinci yılında üçüncü ayda Oruşalim’e toplandılar. 11*O günde(12) götürdükleri(13) yağmadan (çapul malı) Rabbe yediyüz sığır ve yedi bin koyunu saçta kurban yaktılar. 12*Atalarının Allah’ı Rabbi tüm kalplerinden ve tüm canlarından arzulayacaklarını; 13*Ve İsrailin(14) Allah’ı Rabbi istemeyen her kim olursa; gerek küçük gerek büyük, gerek erkek, gerek kadın olsun öldürüleceğini(15) onayladılar(16). 14*Yüksek sesle, büyük çağırışla; borazan ve zurna çalarak Rabbe yemin ettiler. 15*Tüm Yahuda bu yeminden sevindi. Çünkü tüm yürekle yemin edip tüm gönülden(17) Rabbi çağırdılar ve "O”nu buldular. "O”da onlara her yönden huzur verdi. 16*Kral Asa(+) annesi Maaka’yı(18) Aşera için bir put yaptığından ötürü onu şerefinden (kraliçelikten) yoksun etti. Asa onun putunu kırarak parçaladı ve Kidron deresinde yaktı. 17*Ama yüksek(19) yerler İsrailden kaldırılmadı. Asa’nın kalbi tüm günlerde sadık kaldı. 18*Babasmın kutsamış olduğu, kendisinin taktis ettiği gümüşle altını ve eşyaları Allah’ın evine götürdü. 19*Asa’nın egemenliğinin otuz beşinci yılına dek savaş olmadı.

(1)Say.24/2,Hak.3/10,B.20/14,24/20, (2)Yak.4/8, (3)4.ve15.Ayet- ler, l.Trh.28/9, B.33/12ve13, Yerm.29/13, Mat. 7/7, (4)B.24/20, (5)Hoş.3/4, (6)Lev. 10/11, (7)Tes.4/29, (8)Hak.5/6, (9)Mat.24/7, (10)B.13/19, (11)B. 11/16, (12)B. 14/15, (13)B.14/13, (14)Çık. 22/20, (15)Tes.13/5,9ve15, (16)ll.Krl.23/3, B.34/31, Nah.10/29,(17)3.Ayet, (+)Yani: Büyük annesi, Bak l.Krl.15/2ve10,(18)l.Krl.15/13, (19)B.14/3ve5, l.Krl.15/14ve diğ.

16.Bölüm: 1)Asa'nın Baaşa ve Ben Hadad ile savaşı; onlara galip gelmesi, 7)Hananî peygamber (Bilen) aracılığıyla azarlanması ve öfkelenerek onu tutuklatması,11)Onun hastalığı ve doktorları çağırması, 13)Ölümü ve gömülmesi.
1*Asa’nın egemenliğinin otuzaltıncı yılında İsrail(1) kralı Baaşa Yahuda’ya karşı geldi; ve herhangi bir kimsenin Yahuda(2) kralı Asa tarafına gidip gelmesini engellemek için Rama’yı yaptı. 2*Asa da Rabbin evi ve kral sarayının hazinelerinden gümüş ve altın çıkarıp Şam’da olan Suriye kralı Ben Hadad’a gönderdi; 3*Ona: - Benimle senin aranda ve babamla baban arasında antlaşma vardır. Bak ben gümüşle altın gönderdim. Gel İsrail kralı Baaşa ile olan sözünü boz ki üzerimden çekilsin, dedi. 4*Ben Hadad da kral Asa’yı dinleyip askerlerin kumandanlarını İsrail kentleri üstüne gönderdi. Onlar da İyon’u, Dan’ı, Abel Mayim’i ve Naftali’nin tüm ambar kentlerini vurdular. 5*Baaşa bu olayı öğrendiğinde Rama’yı yapmaktan vazgeçip işine ara verdi. 6*Kral Asa tüm Yahuda’yı alıp Baaşa’nın yapmakta olduğu Rama’nın taşları ile ağaçlarını kaldırarak onlarla Gibea’yı ve Mispa’yı yaptı. 7*0 zaman Hananî(3) oğlu (veya gören Hanan) Yahuda kralı Asa’nın yanına gelip ona: -Allah’ın(4) Rabbe güvenmeyerek Suriye kralına güvendiğinden; Suriye kralının askerleri senin elinden kurtuldu. 8*Habeşliler(5) ile Lubîler bir(6) sürü araba ve süvarilerle büyük bir ordu değil miydi? Ama sen Rabbe güvendiğinden onları senin eline vermişti. 9*Çünkü(7) Rabbin gözleri kendisine sadık yürekle bağlı olanları güçlendirmek için tüm yeryüzüne bakıyor. Sen(8) bu yüzden akılsızlık yaptın ve bundan sonra sana karşı(9) savaşlar olacaktır, dedi. 10*Bunun üzerine Asa; o ‘Bilen’e azap etti ve tutukladı(10). Çünkü bu şeyden ötürü ona çok darıldı; ve o zaman Asa halktan bazısına sıkıntı verdi. 11*Asa’nın(11) işleri başından sonuna dek; işte Yahuda ve İsrail krallarının kitabında yazıyor. 12*Asa kendi egemenliğinin otuz dokuzuncu yılında ayak ağrılarından hastalandı ve hastalığı şiddetlendi. Hastalığında Rabbi(12) değil; ama doktorları çağırdı. 13*Ve Asa(13) atalarıyla uyuyup egemenliğinin kırk birinci yılında öldü. 14*0nu Davut kentinde kendisi için kazmış olduğu kabirde defcederek(*) baharatlar(14) ve attarcı sanatına göre düzenlenmiş karışımlarla dolu olan döşeğe uzatarak onun için bir sürü(15) günnük yaktılar.
(1)l.Krl.15/17ve diğ., (2)B.15/9, (3)l.Krl.16/1, B.19/2, (4)İş.31/1, Yerm.17/5, (5)B.14/9, (6)B.12/3, (7)Eyüp 34/21, Sül.Mes.5/21, 15/3,Yerm. 16/17,32/19,Zek.4/10, (8)l.Sam.13/13, (9)l.Krl.15/32, (10) B.18/2 6, Yerm. 20/2,Mat. 14/3, (11) l.Krl.15/23, (12)Yerm.17/5, (*):Yahudilere göre mezarlıktaki kabire değil; mağara şeklinde olan bir yere konuluyordu, (13)l.Krl.15/24,(14)Tek.50/2,Mark.16/1,Yuh.19/39ve40, (15)B.21/19, Yerm.34/5.

17.Bölüm: 1)Yehoşafat'ın iyi yönetimi ve galibiyeti, 6)Kâhinlerle Levililer'i halka öğretmek için göndermesi, 10)Filistinliler ile Arapların korkularından ötürü ona armağan göndermeleri, 12)Onun büyüklüğü beğleri ve askerleri.
1*0nun yerine oğlu Yehoşafat(1) kral olup İsraile karşı güçlendi. 2*Yahuda’nın tüm surlu kentlerine asker koyup, Yahuda yöresinde ve babası(2) Asa’nın ele geçirdiği Efraim kentlerinde muhafızlar bıraktı. 3*Rab, Yehoşafat ileydi; çünkü Balam (putunu) istemedi ve babası Davut’un kadim(*) mesleğinde yürüdü. 4*İsrailin(3) işlerine göre gitmedi; ve babasının Allah’ını isteyerek “O”nun buyruklarına göre davrandı. 5*(Rab) egemenliği onun elinde pekiştirdi. Tüm Yahuda’lılar Yahoşafat’a(4) armağanlar getirdiler. Böylece onun(5) servet ve şanı arttı. 6*Onun yüreği Rabbin yollarında güvenle yenilendi; yüksek(6) tapınma yerlerini ve Aşera putlarını da Yahuda’dan kaldırdı. 7*Egemenliğinin üçüncü yılında Yahuda kentlerinde(7) öğretmeleri için kendi ülke başkanlarından Ben Hayil’i, Obadya’yı, Zekeriya ‘yı, Netanel’i, Mikaya’yı; 8*Ve bunlarla birlikte Şemaya, Netanya, Zebadya, Asahel, Şemiramot, Yehonatan, Adoniya, Tobiya(+) Tobadoniya ve Levililer’i; bunlarla da kâhinlerden Elişama ve Yehoram’ı gönderdi. 9*Bunlar(8) Yahuda’da öğretiyorlardı ve Rabbin Şeriat Kitabı (Tevratı) da yanlarındaydı. Yahuda’nın tüm kentlerini dolaşarak halkı bilinçlendiriyorlardı. 10*Ve Rabbin(9) heyeti (korkusu) Yahuda’nın çevresinde olan yörelerin hükümetleri üzerine düşerek, Yehoşafat ile cenk etmediler. 11*Bazı Filistinliler Yehoşafat’a(10) armağanlar ve vergi parası götürüyorlardı. Araplar da ona sürüler; yani yedi bin yediyüz koç ve yedi bin yedi yüz teke götürüyordu. 12*Yehoşafat da gitgide güçlenerek Yahuda da kaleler ile ambar kentleri yaptı. 13*Yahuda kentlerinde işi gayet çok olmuştu ve savaşçı olan güçlüler de Oruşalim’deydiler. 14*Boylarına göre gelenekleri böyledi. Yani Yahuda’nın binbaşıları: Başkan Adna ve onunla beraber üçyüz bin güçlü kişi. 15*Ondan sonra başkan Yohanan ve onunla beraber ikiyüz seksen bin asker. 16*Ondan sonra kendisini(ll) gönüllü Rabbe adayan Zikri oğlu Amasya ve onunla ikiyüz bin güçlü kişi vardı. 17*Bünyamin’den de güçlü olan Elyada ve onunla beraber ikiyüz bin yay ile kalkan taşıyan asker. 18*Ondan sonra Yehozabad ve onunla savaşmaya hazır yüz seksen bin asker vardı. 19*Bunlar kralın tüm Yahuda da sağlam kentlerine koyduğu adamlardan(12) başka krala hizmet ediyorlardı.
(1)l.Krl.15/24, (2)B.15/8, (*): Köklü, eski, (3)l.Krl.12/28, (4)l.Sam.10/27,l.Kri.10/25,(5)l.Kri.10/27, B.18/1, (6)l. Kıl.22/44, B.15/17, 19/3, 20/33, (7)B.15/3, (8)B.35/3, Nah.8/7, (9)Tek.35/5, (10)l.Krl.8/2, (11)Hak.5/2ve9, (12)2. Ayet.
18.Bölüm: 1)Yehoşafat'ın Ahab ile akraba olması ve onunla beraber savaşa katılması, 4)Ahab'ın yalancı peygamberlere aldanması ve Mika'nın sözüne göre Ramot-Gilead'ta cezası.
1*Yehoşafat’ın servet(1) ve şanı arttı ve Ahab(2) ile akraba oldu. 2*Birkaç(3) yıl sonra Ahab’ın yanına Sameriya’ya indiğinde Ahab onun için ve yanındaki adamlar için birsürü koyun ve sığır boğazladı. Sonra da ona Ramot Gilead’a gitmeyi kabul ettirdi. 3*İsrail kralı Ahab, Yahuda kralı Yehoşafat’a: - Benimle beraber Ramot Gilead’a gider misin? Dedi. O da ona şöyle yanıt verdi: - Ben senin gibiyim. Benim halkım da senin halkın gibidir; ve savaşta birlikte bulunuruz, dedi. 4*Yehoşafat İsrail kralına: - Şimdi Rabbin(4) sözüne danış, dediğinde; 5*İsrail kralı dörtyüz peygamberi toplayıp onlara: - Ramot Gilead’a savaşa çıkayım mı; yoksa geri mi durayım? Dediğinde: - Çık; Allah onu kralın eline verecektir, dediler. 6*Yehoşafat: - Burada Rabbin bir başka peygamberi daha yok mudur? Ona da soralım, dedi. 7*İsrail kralı da Yehoşafat’a: - Bir adam daha var ki, onun aracılığıyla Rabten sorabiliriz; ama sürekli kötü bilgi verdiği için ben ona kızıyorum. O adam İmla’nın oğlu Mikaya’dır, dedi. 8*O zaman İsrail kralı bir hadım (harem ağası) çağırıp: - İmla’nın oğlu Mikaya’yı çabuk getir, dedi. 9*İsrail kralıyla Yahuda kralı Yehoşafat, krallık giysilerini giyerek Samiriye kapısı önündeki meydanda herbiri kendi tahtında oturmakta ve tüm peygamberler de onların önünde peygamberlik etmekteydiler. 10*Kenaana’nın oğlu Sedekiya kendisine demirden boynuzlar yapıp: - Rab böyle buyuruyor, Süryaniler’i yok edinceye dek bunlarla vuracaksın, dedi. 11*Tüm peygamberler de şöyle peygamberlik ettiler: Ramot Gilead’a çık, galip olacaksın ve Rab onu kralın eline verecektir; dediler. 12*Mikaya’yı çağırmaya giden adam ona doğru: - İşte peygamberler bir ağızdan kral için iyilik söylediler. Senin sözlerin de onlardan birinin sözleri gibi olsun ve iyilik söyle, dediler. 13*Mikaya da: - Yüce Rab - Allahım(5) ne buyurursa onu söyleyeceğim; dedi. 14*Ve kralın yanına geldiğinde kral ona: - Ey Mikaya! Ramot Gilead’ta savaşa gidelim mi; yoksa geri mi duralım? Dedi. O da ona: - Gidin; çünkü galip olacaksınız ve ellerinize düşeceklerdir, dedi. 15*Kral da ona doğru: - Kaç kez sana yemin ettireyim ki, bana Rabb’in adıyla salt gerçeği söyleyesin, dedi. 16*O da: - Tüm İsraili çobanı olmayan koyunlar gibi dağlar üzerinde dağılmış gördüm. Rab da: - Bunların sahibi yok kiherkes esenlikle kendi evine geri dönsün, diye buyurdu, dedi. 17*İsrail kralı da Yehoşafat’a doğru: - Benim için iyi değil ancak kötü haber vereceğini sana söylemedim mi? Dedi. 18*Mikaya da: - Şimdi Rabbin sözünü dinleyiniz. Ben Rabbi tahtı üzerinde oturmuş ve tüm gökte olanları da çevresinde; sağında ve solunda duruyor gördüm. 19*Ve Rab, Ramot Gilead’a çıkarak: - Orada yok olması için Ahab’ı kim aldatacak? Deyince; bazısı böyle ve bazısı da şöyle, dedi. 20*Ve bir ruh(6) gelip Rabb’in önünde durarak: - Ben onu aldatırım, dedi. Rab da ona: - Nasıl? Dediğinde: 21*-Ben çıkıp onun tüm peygamberlerinin ağzında yalancı ruh olurum, dedi. Rab da: - Sen aldatacak ve başaracaksın; git ve böyle yap, dedi. 22*Şimdi işte Rab(7) bu peygamberlerin ağzına yalan bir ruh koymuştur; ama Rabb senin için kötü olanı söylemiştir, dedi. 23*O zaman Kenaana’nın oğlu Sedekiya yaklaşıp Mikaya’ya(8) bir tokat patlattı ve: - Rabb’in ruhu sana konuşmak için benden ne yoldan geçti? Dedi. 24*Mikaya da: - Gizlenmek için odadan odaya kaçtığın gün bunu anlayacaksın, dedi. 25*İsrail kralı da şöyle söyledi: -Mikaya’yı alın ve kentin muhafızı Amon kralın oğlu Yoaş’a götürün. 26* Ve onlara deyin ki: Kral bunu(9) cezaevine atıp; ben sağ salim geri dönünceye dek ona sıkıntı suyu ve sıkıntı ekmeği yedirin, diye buyuruyor. 27*Mikaya da: - Eğer bir zaman sonra esenlikle geri dönersen; Rab benim aracılığımla söylememiştir, dedikten sonra: - Ey halk! Dinleyin, dedi. 28*Böylece İsrail kralı ile Yahuda kralı Yehoşafat Ramot Gilead’a çıktılar. 29*Ve İsrail kralı Yehoşafat’a: - Ben kılık değiştirip cenge gireceğim; ama sen krallık giysisini giy, dedi. Ve İsrail kralı kılık değiştirip cenge girdi. 30*Suriye kralı yanında bulunan araba askerlerine: - Küçük ve büyükle değil; ama İsrail kralıyla savaşın, diye emretti. 31*Araba askerleri de Yehoşafat’ı gördüklerinde: İsrail kralı bu olmalıdır, diyerek cenkte onu kuşattıklarında Yehoşefat bağırdı. Rab da ona yardım etti ve Allah onları onun üstünden geri döndürdü. 32*Çünkü araba askerleri onun İsrail kralı olmadığını gördüklerinde onun üzerinden döndüler. 33*Ve bir adam rastgele yayını çekip İsrail kralını(+) zırhın halkaları arasından vurdu. O da arabacısına elini çevirip: - Ben vuruldum! Çıkar; çünkü çok kötü yaralandım, dedi. 34*O gün savaş şiddetlendi ve İsrail kralı da arabada Süryanîler’in karşısında akşama dek durup güneş battığı zaman öldü.
(1)B.17/5,(2)ll.KrL8/18,(3)l.KrL22/2ve diğ., (4)l.Sam.23/2,4ve9, ll.Sam.2/1, (5)Say.22/18,20ve35, 23/12ve26, 24/13, l.Krl.22/14, (6)Eyüp 1/6, (7)Eyüp 12/16, İş.19/14, Hez.14/9, (8)Yerm.20/2, Mark.14/65, Res.İşl.23/2, (9)B.16/10.

19.Bölüm: 1)Yehoşafat'ın Oruşalim'e geri dönüşü ve Yehu peygamber aracılığıyla azarlanması, 5)Onun yargıçlara; 8)Ve kâhinler ile Levililer'e olan öğüdü.
1*Yahuda kralı Yehoşafat esenlikle Oruşalim’e çabucak geri döndü. 2*Hananî’nin oğlu bilen(1) Yehu kral Yehoşafat’ı karşılamağa çıkıp ona doğru: Kötü olanlara kılavuz ve Rabbe(2) kötülük besleyenlere dost olmalı mıydık? Bu yüzden Rabbin önünde senin(3) üzerine öfke var. 3*Ama sende(4) iyi şeyler de bulundu; çünkü Aşera putlarını ülkeden kaldırdın ve Allah’ı(5) istemeye yüreği hazırladın, dedi. 4*Yehoşafat Oruşalim’de yaşayıp yine halk arasına Beer Şeba’dan Efraim dağına dek çıkıp onları atalarının Allah’ı Rabbe döndürdü. 5*Ülkede Yahuda’nın tüm surlu kentlerinde kentten kente yargıçlar atadı. 6*Yargıçlara: - Ne yapacağınıza dikkat edin; çünkü yapacağınız(6) yargı insan için değil; ama yargılamada(7) sizinle olan Rab içindir. 7*Bundan böyle Rab korkusu üzerinizde olsun. Dikkatle yapın; çünkü Allah’ımız Rabbin(8) önünde haksızlık ve hatır(9) saymak veya rüşvet(*) almak yoktur, dedi. 8*Ve Yehoşafat Oruşalim’de de Levililer(10) ile kahinlerden ve İsrail’in boylar beylerinden bazısını Rabbin yargısına ve davalara atadı. 9*Oruşalim’e geri döndüklerinde onlara şöyle buyurdu: - Rab(11) korkusuyla sadakatle ve tüm yürekle davranınız. 10*Kentlerinizde yaşayan(12) kardeşlerinizden önünüze ne konu gelirse gelsin; gerek kan davasında, gerek şeriat (yasa) ile buyruklar ve ilkelerin yürütülmesinde Rabbe karşı hata etmekten onları sakındırınız ki, sizinle(13) kardeşleriniz üzerine öfke(14) gelmesin. Bu şekilde davranın ki hatalı olmayasınız. 11*İşte baş kâhin Amarya Rabbin(15) işlerinde başkanınız olmuştur. İsmail oğlu Zebadya da kralın tüm mallarıyla Yahuda boyunun başkanıdır. Levililer de önünüzde memurlardır. Yüreklenin ve yürütün; Rab doğru olan ile olsun(16) dedi.
(1)l.Sam.9/9, (2)Mez.139/21, (3)B.32/25, (4)B.17/4ve6, Bak B.12/12, (5)B.30/19, Ezr.7/10, (6)Tes.1/17, (7)Mez. 82/1, Vaiz 5/8, (8)Tes.32/4, Rom.9/14, (*): Bak ll.Trh. 19/17, ll.Mak.4/15, (9)Tes.10/17, Eyüp 34/19, Res.İşl.10/34, Rom.2/11, Galt.2/6, Efs.6/9,Kol.3/25,l.Petr.1/17, (10)Tes.16/18,B.17/8, (11)ll.Sam. 23/2, (12)Tes.17/8vediğ., (13)Hez. 3/18,(14) Say.16/46, (15)l.Trh.26/30, (16)B. 15/2, (+): Bak B.3 Ahab.
20.Bölüm: 1)Yehoşafat'ın kendi düşmanından korkarak oruç ilân etmesi, 5)Onun duası, 14)Yehaziel peygamber aracılığıyla yüreklendirilmesi, 20)Onun kavmi yüreklendirip Rabbi aramaları için buyruğu, 22)Düşmanın bozulması, 26)Halkın Rabb'e hamd edip geri dönmesi, 31)Yehoşafat'ın egemenlik yılları, 35)Onun Ahazya ile anlaşması ve gemileri parçalaması.
1*Sonra Moab’lılar, Ammon’lular ve bunlarla Ammonlular’dan(+) bazısı savaşmak için Yehoşafat üzerine geldiler. 2*Adamlar Yehoşafat’a gelerek: - Sana karşı denizin ötesinden Suriye yakınlarından birçok halk geliyor ve işte En Gedi(1) olan Hasatson(2) Tamar’dadır, diyerek bildirdiler. 3*Yehoşafat korkarak Rabbi(3) candan istedi ve tüm Yahuda’da bir oruç(4) ilan ettirdi. 4*Yahuda halkı Rabten yardım istemek için toplandılar Yahuda’nın tüm kentlerinden de Rabbi aramak için geldiler. 5*Yehoşafat Rabbin evinde yeni avlunun önünde Yahuda ve Oruşalim toplumu önünde durarak. 6*Ey atalarımızın Allah’ı Rab! Göklerde oturan(5) ve milletlerin tüm(6) ülkeleri üzerinde egemen olan sen deği misin? Senin(7) elinde güç ve kudret vardır. Sana kimse karşı gelemez. 7*Ey(8) Allah’ımız! Bu(9) ülkenin halkını senin kavmin İsrailin önünden atarak onu senin dostun(halilin) İbrahim’in(10) soyuna sona dek vermedin mi? 8*Onlar da orada oturup orda senin adın için bir tapınak (makdis) kurdular. 9*Üstümüze(11) bela, kılıç, kaza, veba ve kıtlık gelirse bu evin ve senin önünde durarak; [Çünkü(12) senin adın bu evdedir.] sıkıntılarımızda sana yakarırsak, o zaman sen işit ve kurtar, dediler. 10*İşte şimdi Ammonlular, Moablılar ve Seir dağlılar [Ki, İsrail oğullarını, Mısır ülkesinden çıktıklarında, bunlar üzerine saldırmaya izin vermemiştin(13). Böylece onlardan(14) dönerek onları yok etmediler.] 11*Buna karşılık bize; senin bize miras olmak için verdiğin mirasından(15) bizi atmaya geliyorlar. 12*Ey Allah’ımız! Sen bunları(16) cezalandırmaz mısın? Çünkü bize karşı gelen bu büyük halkın önünde gücümüz yoktur. Ve ne yapacağımızı bilmeyerek gözlerimiz(17) sana doğrudur, dedi. 13*Tüm Yahuda evleri; halkı olan yavruları, kadınları ve çocuklarıyla Rabbin önünde durmuşlardı. 14*O zaman Rabbin(18) Ruhu cemaat ortasında Asaf oğulları’ndan Mattanya’nın oğlu ve Yeiel’in oğlu olan Levili Yahaziel’in üstüne geldi. 15*O da: - Ey tüm Yahuda ve Oruşalim’de yaşayanlar! Ve ey kral Yehoşafat! Dinleyin; Rab size böyle buyuruyor: Siz(19) bu büyük halkın yüzünden korkup kaçmayın; çünkü savaş sizin değil ancak Allah’ındır. 16*Yarın onlar üzerine inin. İşte Sits yokuşundan çıkıyorlar. Onları derenin sonunda Yeruel çölü önünde bulacaksınız. 17*Bu(20) kez siz savaşmayacaksınız; dizilip durun ve Rabb’in sizin için olan kurtarışını gözleyin. Ey Yahuda ile Oruşalim korkup çekinmeyin; yarın onlar üzerine gidin ve Rab(21) sizinledir, dedi. 18*O zaman Yehoşafat yüzüstü(22) yere kapandı. Tüm Yahuda ile Oruşalim halkı da Rabbin önünde Rabbe secde etmek için yere kapandılar. 19*Kohat oğulları ile Korah oğulları’ndan olan Levililer İsrailin Allah’ı olan Rabbe yüksek sesle hamd etmeye durdular. 20*Ve sabah erkenden kalkarak Tekoa çölüne çıktılar. Oraya çıktıkları sırada Yehoşafat durarak: - Ey! Yahuda ile Oruşalim halkı beni dinleyin. Allah’ınız(23) Rabbe inanın güvenle olursunuz ve onların peygamberlerine inanın kurtuluş bulursunuz(§) dedi. 21*Halkla konuştuktan sonra Rabbe ezgiciler ayırdı ve ordunun önünden gidip: - Rabbe(24) hamd ediniz; çünkü lütfu(25) sonsuzdur, diyerek "O”nun(26) kutsal yüzünü hamd ederek aradılar. 22*Ezgilerle anmaya başladıkları zaman Rab(27) Yahuda üstüne gelmiş olan Ammonlular, Moablılar ve Seir dağlılarına karşı tuzak kurdu; onlar da kırıldılar. 23*Çünkü Ammonlular ve Moablılar, Seir dağlıları üzerine onları yok edip vurmaya kalkıştılar; ve Seir’de yaşayanları bitirdikten sonra birbirlerini yok etmeye kalkıştılar. 24*Yahudalılar çölde olan bekçi kulesine geldiklerinde o kalabalığa doğru baktılar; ve işte onların leşleri yere serilmiş olup hiç kurtulan yoktu. 25*Yehoşafat ile halkı onların mallarını toplamaya geldiklerinde ‘Leşler arasında® birçok mallar ve çok değerli eşyalar buldular. Bunlardan kendileri için götüremeyecek kadar yağmaladılar ve ganimet çok büyük olduğundan onu tam üç günde toplayabildiler. 26*Ve dördüncü günde Bereka(Bereket) deresinde toplandılar; çünkü orada Rabbe hamd ettiler. Bu yüzden o yere bugüne değin Bereka (övgü) deresi adı veriliyor. 27*Sonra Yahuda ile Oruşalim adamlarının tümü ve Yehoşafat dahi onların başında olarak sevinçle Oruşalim’e geri döndüler; çünkü Rabb onları(28) düşmanlarından kurtararak sevindirmişti. 28*Lir, çenk ve borazanlar öttürerek Oruşalim’e Rabbin evine geldiler. 29*İsrailin düşmanları ile Rabbin cenk ettiğini işiten tüm yörelerin krallıkları üzerine Allah’ın görkemi(29) düştü. 30*Ve Yehoşafat’ın ülkesi huzur içindeydi; çünkü Allah’ı(30) ona her yönden huzur ve rahat vermişti. 31*Yehoşafat(31) Yahuda’ya egemen olmuştu ve kral olduğunda otuz beş yaşında olup yirmi beş yıl Oruşalim’de yönetti. Annesi Şilhi’nin kızı olup adı Azuba’ydı. 32*Babası Asa’nın yollarında yürüdü. Rabbin önünde doğru olanı yaparak ondan sapmadı. 33*Ama yüksek(32) tapınma yerleri® ortadan kaldırılmadı ve halk atalarının Allah’ını arzulamaya daha yüreklerini(33) hazırlamamışlardı. 34*Yehoşafat’ın işlerinin gerisi, başlangıcından sonuna dek işte İsrail krallarının kitabında anılan Hananî’nin oğlu Yehu’nun(34) tarihinde yazılıdır. 35*Bundan sonra Yahuda(35) kralı Yehoşafat kötülük yapan İsrail kralı Ahazya ile anlaşmaya vardı. 36*Tarşiş’e(36) gidecek gemiler yapmak için onun ile antlaştı ve gemileri Esyon-Geber’de yaptılar. 37*Mareşa’da olan Dodovahu’nun oğlu Eliezer Yehoşafat’a karşı şöyle peygamberlik etti: - Ahazya ile barış yaptığın için Rab senin işini bozdu, dedi. Gemiler(37) de parçalandı ve Tarşiş’e giremediler(38).

(1)Yeş.15/62, (+)Veya: Manilerden, (2)Tek.14/7, (3)19/3, (4)Ezr.8/21,Yenn.36/9,Yuns.3/5,(5)Tes.4/39,Yeş.2/n, I.Krl.8/23, Mat.6/9, (6)Mez.47/2ve8, Dan.4/17,25ve32, (7)I.Trh.29/12, Mez.62/11,Mat.6/13, (8)Tek.17/7,Çık.6/7, (9)Mez.44/2, (10)İş. 41/8,Yakb.2/23, (11)I.Krl.8/33,37,B.6/28-30,(12)B.6/20, (13)Tes. 2/4,9ve19,(14)Say.20/21, (15)Mez.83/12,(16)I.Sam.3/13, (17)Mez. 25/15, 121/1ve2, 123/1ve2, 141/8, (18)Say.11/25ve26, 24/2, B.15/1, 24/20, (19)Çık.14/13ve14, Tes.1/29,30, 31/6ve8, B.32/7, (20)Çık.14/13ve14, (21)Say. 14/9,B.15/2,32/8, (22)Çık. 4/31, (23)İş.7/9, (§)Luther’in çevirisine göre: “Tanrımız Rabb’e inanın emin olursunuz, ‘O’nun peygamberlerine inanın mutlu olursunuz”, (24)I.Trh.16/34, Mez.136/1, (25)I.Trh.16/41, B.5/13, 7/3ve6, (26)I.Trh.16/29, (27)Hak. 7/22, I.Sam.14/20,(*)Bazı nüshalarda: Giysilerle, (28)Nahm.12/43, (29)B.17/10, (30)B. 15/15, Eyüp 34/29, (31)I. Krl.22/41 ve diğ., (32)Bak B.17/6, (J): Veya Mürtefalar: Buna Rabbe yükseliş tümülüsü de diyorlar(Bak Şanlıurfa ’daki ‘Dinlerarası Diyalog ’ projesi taslaklarında vardır!) Oysa ilkel kavimLerin esinlendiği böyle yüksek tapınma yerleri çoğu kez putperest ayinler için kullanılmıştır(Tanrı bundan nefret eder). Bazıları ise:“Sion tepesindeki Hz. SüLTapınağı da yüksektir; yani ne amaçla kullanırsanız ona özgüdür” diyerek buna(Mürtefalara) sıcak bakıyor, (33)B.12/14,19/3,(34)I.Krl. 16/1ve7, (35)I. Krl.22/49,50, (36)BakI.Krl.22/50, (37)I.Krl.22/49, (38)B. 9/21.
21.Bölüm: 1)Yehoram'ın(Yoram’ın) kendi kardeşlerini öldürmesi, 5)Onun kötü yönetimi, 8)Edomlular ile Lübnan'ın isyanı, 12)İlya'nm ona karşı olan peygamberliği, 16)Yoram'ın Filistinliler ile araplar- dan çektiği sıkıntı, 18)Onun çaresiz hastalığı, ölümü ve gömülmesi.
1*Yehoşafat(1) atalarıyla uyuyup Davut kentinde ataları yanında gömüldü; ve oğlu Yoram onun yerine kral oldu. 2*Onun kardeşleri, Yehoşafat’ın oğulları Azarya, Yahiel, Zekeriya, Azaryahu, Mikael(§) ve Şefatya’ydı. Tüm bunlar İsrail kralı Yehoşafat’ın oğullarıydı. 3*Babaları Onlara gümüş, altın ve değerli taşlardan birçok armağanlarla Yahuda’da olan surlu kentler verdi. Ama Yoram ilk oğlu olduğundan yönetimi(2) ona verdi. 4*Yoram babasının tahtına çıktığında güçlenerek tüm kardeşlerini ve İsrailin bazı başkanlarını kılıçla vurup öldürdü. 5*Yoram(3) kral olduğunda otuz iki yaşında olup Oruşalim’de sekiz yıl saltanat sürdü. 6*Eşi(4) Ahab’ın kızı olduğundan Ahab evinin yaptığı gibi İsrail krallarının yolunda yürüyerek Rabbin gözünde kötü olanı yaptı. 7*Ama Rab, Davut ile and etmiş olduğu antlaşma yüzünden; ona ve oğullarına(5) sona dek bir ışık vermeği vaad ettiğinden Davut soyunu yok etmek istemedi. 8*Onun(6) günlerinde Edomlular, Yahuda’ya baş kaldırarak egemenliği elinden aldılar ve kendilerine bir kral seçtiler. 9*Yoram başkanları ve tüm arabaları kendisiyle beraber olduğu halde gitti. Gece kalkıp kendini kuşatan Edomlular’ı ve araba askerlerini öldürdü. 10*Ama Edomlular bugüne dek Yahuda’ya karşı olup onların yönetimi altından çıktılar. O zaman Libna’da ona baş kaldırdı ve yönetimi altından çıktı; çünkü kral kendi atalarının Allah’ı Rabb’i bırakmıştı. 11*Böylece Yahuda dağlarında yüksek tapınma yerleri inşa ederek Oruşalim (Kudüs) halkını zinaya(7) sürükledi(*) ve Yahuda yöresini saptırdı. 12*İlya peygamber tarafından ona bir mektup gelip içeriği şudur: “Baban Davut’un Allah’ı Rab böyle buyuruyor. Mademki sen baban Yehoşafat’ın yollarında ve Yahuda kralı Asa’nın yollarında yürümedin; 13*ve İsrail krallarının yollarında giderek Ahab(8) soyunun zinakârlıkları gibi Yahuda(9) ve Oruşalim halkına zina(10) ettirdin. Buna karşı senden(11) iyi olan kardeşlerini; yani babanın evinden olanları katlettin. 14*İşte Rab senden halkını, oğullarını, kadınlarını ve tüm mallarını büyük bir bela ile vuracaktır. 15*Ama; sen çok kötü bağırsak(12) hastalığına yakalanacaksın. Tâ ki; o hastalıktan günden güne bağırsağın dökülsün’ 16*Böylece Rab, Yoram’a(13) karşı Filistinliler’i ve Habeş sınırlarında bulunan arapları kışkırttı. 17*Bunlar Yahuda’ya saldırarak onu ele geçirdiler. Saraydaki tüm malları, onun(14) oğullarını ve kadınlarını götürdüler. Şöyle ki; oğullarının küçüğü olan Ahazya’dan(15) başka bir oğlu kalmadı. 18*Tüm bunlardan sonra Rab onu çaresiz bir bağırsak(16) hastalığı ile vurdu; 19*Ve hayli bir zaman sonra; yani iki yılın sonunda kendi hastalığı sebebiyle bağırsağı dökülüp (çürüyerek) şiddetli acılarla öldü. Halkı ona babalarına(17) buhur yaktıkları gibi yakmadı. 20*O kral olduğunda otuz iki yaşında olup Oruşalim’de sekiz yıl egemen oldu. Ölümü(18) hiç kimsenin ölümüne benzemedi ve onu Davut kentinde gömmüş olmalarına rağmen kralların mezarlığında gömmediler.
(1)I.Krl.22/51,(§):Bak Üç Delik.Ezg.(Damyel) 65, (2)II.Krl.8/16, (3)II.Krl.8/17ve diğ., (4)B.22/2, (5)II.Sam.7/12 ve 13, I.Krl.11/36, II.Krl.8/19,Mez.132/11ve diğ., (6)II.Krl.8/20ve diğ., (7)Lev.17/7, 20/5 ve 13.Ayet, (*): Buradaki anlamı cinsel vefasızlık değil; putlara tapınmanın zina ile eşdeğer tutulmasıdır, (8)I.Krl.16/31-33,II.Krl.9/22, (9)11. Ayet,(10)Çık.34/15,Tes. 31/16, (11)4.Ayet, (12)18.ve 19. Ayetler, (13)I.Krl. 11/14ve23,(14)B.24/7, (15)Ahazya, Bak 22/1; Yehoahaz demektir ve B. 22/6Ahazyadeniliyor,(16)15.Ayet, (17)B. 16/14,(18)Yerm.22/1.

22.Bölüm: 1)Ahazya'nın kötü yönetimi, 5)Onun Ahab'ın oğlu Yoram ile sözbirliği ve Yehu'nun eliyle öldürülmesi, 10)Atalya'nın kralın oğullarını öldürmesi ve Yoaş (Yehovaş'ın) kurtulması.
1*Oruşalim halkı onun yerine küçük oğlu Ahazya’yı(1) kral yaptı. Çünkü Arap ordusu ile gelen bölükler ondan büyük(2) olanların tümünü katletmişlerdi. Böylece Yahuda kralı Yoram’ın oğlu Ahazya kral oldu. 2*Ahazya kral olduğunda ‘kırk iki(+) yaşında olup Oruşalim’de bir yıl yötetimde kaldı. Annesi Omri’nin kızı olup adı Atalya’ydı(3). 3*Bu da Ahab evinin yaptıkları gibi hareket etti; çünkü annesi ona kötülük yapmağı öğütlüyordu! 4*Bu yüzden Ahab evi gibi Rabbin önünde kötü Olanı yaptı. Babasının ölümünden sonra öldürülmesi için kendisine öğüt verenler onlardı. 5*Onların öğüdüyle yürüyüp İsrail(4) kralı Ahab oğlu Yoaram ile beraber Suriye kralı Hazael ile savaşmak için Ramot Gilead’a gitti ve Süryanîler Yoram’ı yaraladılar. 6*O da(5) Suriye kralı Hazael ile savaştığında; onların ona Rama’da açtığı yaralardan şifa bulması için Yizreel’e geri dönmesi üzerine Ahab oğlu Yoram hasta olduğundan Yahuda kralı Yoram(Yehoram) oğlu Azarya(§) onu görmeye Yizreel’e geldi. 7*Yoram’ın yanına gelince Ahazya’nın ölümü Allah(6) tarafından oldu! Çünkü oraya gittiğinde Ahab evinin ölümü için Rabbin(7) meshetmiş olduğu Nimşi oğlu Yehu’yu(8) karşılamağa Yoram ile beraber çıktı. 8*Ve Yehu, Ahab(9) evini yargıladığı sırada Yahuda(10) beyleri ve Ahazya’nın hizmetinde olan kralın oğullarını yakalayarak onları öldürdü. 9*Ahazya’yi(11) aradı ve Samiriyede gizlenmiş olduğu sırada onu yakalayarak Yehu’nun yanına getirip öldürdüler. Sonra onu gömdüler. Çünkü: Rabbi(12) tüm yürekle isteyen Yehoşafat’ın oğludur; dediler ve Ahazya soyunda yönetimi yürütebilmek için bir güç kalmadı. 10*Ahazya’nın annesi(13) Atalya oğlunun öldüğünü gördüğünde kalkıp Yahuda soyundan olan kralın tüm oğullarını öldürdü. 11*Ama kralın(14) kızı Yehoşabeat Ahazya’nın oğlu Yoaş’ı alıp kralın öldürülen oğulları arasından onu çalarak dadısıyla beraber yatak odasına koydu. Böylece Yoram kralın kızı kâhin Yehoyada’nın eşi olan Yehoşabeat, Ahazya’nın kızkardeşi olduğundan onu Atalya yüzünden gizledi ve onu öldürmedi. 12*Bunların yanında Allah’ın evinde (Tapınakta) altı yıl gizli kaldı. Atalya da ülkeye egemen oldu.
(1)ll.Krl.8/24ve diğ., Bak B.21/17, 6.Ayet, (2)B.21/17, (+): Sür- yanice ve Arapça çevirilerde “yirmi iki” bak ll.Krl.8/26, (3)B. 21/6, (4)ll.Krl.8/26ve diğ., (5)ll.Krl.9/15, (§): Başka yerde Ahazya, (6)Hak.14/4, l.Krl.12/15, B.10/15, (7)ll.Krl. 9/6 ve 7,(8)ll.Krl.9/21, (9)10/10 ve 11,(10)ll.Krl.10/13ve14, (11)Bak ll.Krl.9/27,(12)B.17/4,(13)ll.Krl. 11/1vediğ., (14)ll.Krl. 11/2.

23.Bölüm: 1)Yehoyeda'nın plânı ve Yehovaş'ı (Yoaş’ı) kral yapması, 12)Atalya'nın öldürülmesi, 16)Yehoyeda'nın Şeriat ibadetlerini ve tapınmalarını yeniden yaptırarak putperestliği kaldırması.
1*Yedinci(1) yılda Yehoyada güçlenerek yüzbaşılardan Yeroham oğlu Azarya, Yehohanan oğlu İsmail, Obed oğlu Azarya, Adaya oğlu Maaseya ve Zikri oğlu Elişafat’ı seçerek onlarla uzlaştı. 2*Bunlar da Yahuda yöresini dolaşıp tüm Yahuda kentlerinden Levililer ile İsrailin boylar başkanlarını topladılar ve onlarla Oruşalim’e geldiler. 3*Tüm cemaat Allah’ın Evi’nde kral ile anlaşma yaptı ve Yehoyada onlara doğru: - İşte kralın oğlu Rabbin, Davut(2) oğlu hakkında buyurduğu gibi kral olacaktır. 4*Yapacağınız iş budur: Sizden; yani Cumartesi(3) günü giren imamlarla (kâhinler) Levililer’in üçte biri kapıları bekleyecek; 5*Üçte biri sarayda olacak ve üçte biri de temel kapıda olmak üzere tüm halk Allah’ın Evi’nin avlusunda bulunacaktır. 6*Ama kâhinlerden ve hizmette(4) bulunan Levililer’den başka Rabbin Evi’ne kimse girmesin. Bunlar kutsanmış olduklarından girecekler ve halkın tümü Rab için korumaya dikkat edeceklerdir. 7*Levililer her biri silahları ellerinde olarak kralı kuşatacaklar. Her kim ki Eve girerse öldürülecektir. Siz de kral girip çıktığında onun yanında olacaksınız; dedi. 8*Böylece Levililer ile tüm Yahuda, imam(kahin) Yehoyada’nın buyruklarına göre herbiri Cumartesi günü girecek ve çıkacak olan askerlerini aldı. Çünkü kahin Yehoyada nöbetçilerini(5) salmadı. 9*Kahin Yehoyada kral Davut’un Allah’ın evinde (Tapınakta) bulunan mızrak, kalkan ve siperlerini yüzbaşılara verdi. 10*Halkın tümünü de herbiri silahlanmış olarak evin sağından soluna dek sunak (mezbah) ile evin yanında kralın çevresinde durdurdu. 11*Kralın oğullarını çıkardılar; tacı(6) ona giydirip, şeriat kitabını (Tevrat’ı) eline vererek onu kral yaptılar. Yehoyada ile oğulları onu mesh ettiler ve “Yaşasın kral” diye bağırdılar. 12*Atalya koşuşan ve alkışlayan halkın sesini işittiğinde Allah’ın evine, halkın yanına gelerek; 13*Kralı girişte direğin yanında durmuş; askerlerle borazancıları kralın yanında, tüm ülke halkı sevinçle borular öttürüyor, ezgiciler müzik çalgılarıyla ve öğretmenlerin(7) de ezgiler okuduklarını gördü. Bunun üzerine Atalya giysisini yırtarak: - Hainlik hainlik! Diye bağırdı. 14*İmam Yehoyada da askerlerin kumandanları olan yüzbaşıları çıkarıp onlara: - Bunu sıraların içinden çıkarın ve onun arkasından gideni de kılıçla öldürün, diye emretti; çünkü kâhin: Onu Rabbin evinde öldürmeyiniz, demişti. 15*Ve ona el uzattılar; o sarayın at(8) kapısından içeriye girerken onu orada öldürdüler. 16*Yehoyada kendisi, tüm halk ve kralın arasında Rabbin kavmi olmak üzere antlaşma yaptı. 17*Sonra tüm halk Baal evine (puthane) girerek onu yıktı ve mezbahları (sunakları) ile putlarını parça parça yaptılar. Baal’ın(9) kâhini Mattan’ı mezbahlarının önünde öldürdüler. 18*Yehoyada, Musa’nın(10) şeriatında yazılmış olduğu gibi; Davut’un(11) tertibine göre sevinçle mezmur okuyarak ve Rabbe kurbanlar yakmak için Davut’un Allah’ın Evi’ne atadığı(12) Allah’ın evinin memurlarını Levili kâhinlerin eliyle yerleştirdi. 19*Her ne şekilde olursa olsun; temiz olmayanların girmemesi için Rabbin evinin(13) kapılarına kapıcılar atadı. 20*Yüzbaşılar(14) ile büyükleri, kavmin başkanlarını ve ülkenin tüm halkını alarak kralı Rabbin evinden getirdi. Sonra da yüksek kapıdan saraya girip kralı egemenlik tahtına oturttular. 21*Atalya’yı kılıçla öldürdükten sonra tüm kavim sevinip kent huzur içinde oldu.
(1)ll.Trh.11/4ve diğ., (2)ll.Sam.7/12, l.Krl.2/4, 9/5, B.6/16, 7/18, 21/7, (3)l.Trh.9/25, (4)l.Trh.23/28ve29, (5)Bak l.Trh.24ve25, (6)Tes.17/18, (7)l.Trh.25/8, (8)Ndım.3/28, (9)Tes.13/9, (10)Say. 28/2, (11)l.Trh.25/2ve6, (12)l.TRh. 23/6, 30ve31,24/1, (13)l.Trh. 26/1 ve diğ., (14)ll.Trh. 11/19.

24.Bölüm: 1)Yehoyada'nın günlerinde Yehovaş'ın(Yoaş’ın) iyi yönetimi, 4)Allah'ın evinin tamiri için buyruğu, 15)Yehoyada'nın tüm günleri, ölümü ve krallar mezarlığına gömülmesi, 17)Yehovaş'ın putperestliğe düşmesi ve Yehoyada oğlu Zekeriya'yı öldürmesi, 23)Oruşalim'in Süryanîler tarafından yağma edilmesi ve Yoaş'ın kendi hizmetçisi tarafından vurulması, 27)Yerine geçen Amasya.
1*Yoaş kral olduğunda yedi(1) yaşında olup Oru- şalim’de kırk yıl egemen oldu ve annesi Beerşeba’lı olup adı Sibya’ydı. 2*Yoaş kâhin Yehoyada’nın tüm günlerinde Rabbin(2) önünde doğru olanı yaptı. 3*Yehoyada ona iki eş aldı; onlardan da oğullar ve kızlar doğdu. 4*Bundan sonra Yoaş, Allah’ın evinin (tapınağın) tamirini yapmak istediğinde; 5*Kâhinler ile Levililer’i toplayıp onlara: - Yahuda kentlerine çıkarak Allah’ınızın evini tamir etmek için tüm(3) İsrail’den yıldan yıla para toplayın ve bu işe özenin, diye buyurdu; ama Levililer bunu önemsemediler. 6*Kral(4) başkan Yehoyada’yı çağırarak ona: - Neden Levililer’den Rabb’in kulu Musa’nın(5) ve İsrail toplumunun Tanıklık Çadırı için(6) ayırdıkları vergiyi Yahuda ile Oruşalim’den götürmelerini istemedik? Dedi. 7* [Çünkü o yaramaz(7) kadın Atalya ile oğulları Allah’ın evini yıkmış ve Rabbin evinin kutsal(8) şeylerini Balam’a sunmuşlardı.] 8*Kralın buyruğu gereği bir(9) sandık yapıp onu Rabb’in evinin kapısının dışına koydular. 9*Allah’ın kulu Musa’nın çölde İsrail üzerine koyduğu vergiyi(10) Rabbe götürmelerini Yahuda ile Oruşalim’de duyurdular. 10*Tüm başkanlarla tüm halk sevinçle para götürüp sandık doluncaya kadar içine attılar. 11*Levililer’in eliyle sandık kralın memurlarına götürüldü. Onlar(11) da paranın çok olduğunu gördüklerinde kralın yazmanı ile baş imam’ın (baş kâhin) görevlisi sandığı boşalttıktan sonra onu alıp yine yerine koyuyorlardı. Böylece günden güne böyle yaparak birçok paralar topladılar. 12*Kral Yehoyada da onu Rabbin evinin hizmeti işinde olanlara veriyordu. Bunlar da Rabbin evinin tamiri için taşçıları, marangozları ve Rabbin evinin tamiri için demirle tunç işleyen adamları ücretle tutarlardı. 13*İşçiler çalıştılar ve tamir işi onların eliyle tamamlandı; ve Allah’ın evinin görünüşünü eskisi gibi yaparak görkemleştirdiler. 14*İşi bitirdikten sonra paranın geri kalanını kral ile Yehoyada’a getirdiler. Ondan(12) sonra da Allah’ın evi için kaplarla, hizmet için kurban yakmalar, aletler, buhurdanlar ve altınla gümüş kaplar yaptılar. Yehoyada’nın tüm günlerinde Rabbin evinde sürekli kurban yakıyorlardı. 15*Yehoyada yaşlanmış ve günlere doymuş olarak öldü. Öldüğünde yüz otuz yaşındaydı. 16*Onu Davut kentinde krallar arasında gömdüler; çünkü İsrailde; Allah ile "O”nun evi için iyilik yapmıştı. 17*Yehoyada’nın ölümünden sonra Yahuda beyleri gelip krala baş eğdiler ve kral da onları dinledi. 18* Atalarının Allah’ı Rabbin evini bırakıp Aşera(13) putları ile dikili taş putlarına (sanemlere) hizmet ettiler. Bu günahları yüzünden Yahuda ile Oruşalim üzerine gazap(14) geldi. 19*Çünkü onları Rabbe döndürmek için onlara(15) peygamberler gönderdi ve bunlar da onlara tanıklık yaptılar ise de onlara kulak asmadılar. 20*Ve Allah’ın Ruhu(16) kâhin (imam) Yehoyada’nın oğlu Zekeriya üzerine geldi. O da halkın arasında yüksek bir yerde durarak onlara doğru: - Rab buyuruyor ki; siz(17) niçin Rabbin buyruklarına karşı geldiniz. Siz asla kurtuluş bulmayacaksınız! Rabbi(18) bıraktığınız için "O” da sizi bırakmıştır; dedi. 21*Onlar da ona karşı birleşip; kralın emriyle Rabb’in evinin avlusunda taşlayarak(19) öldürdüler. 22*Böylece kral Yoaş onun babası Yahoyada’nın kendisine göstermiş olduğu iyiliği anımsamadan onun oğlunu öldürdü. O da ölürken: - Rab görsün ve arasın, dedi. 23*Ertesi yıl Suriye(20) ordusu ona karşı çıkıp Yahuda ile Oruşalim üzerine gelerek halkın tüm beylerini öldürdü ve onların mallarını çapul edip tümünü Şam kralına gönderdiler. 24*Suriye askerlerinden az(21) adamlar geldiyse de Rabb bir sürü askeri onların(22) eline verdi; çünkü bunlar atalarının Allah’ı Rabbi bırakmışlardı. Bu şekilde Yoaş’a Allah’ın(23) yargısını yaptılar. 25*Onlar onu şiddetli hastalıklar içinde bırakarak oradan gittikten sonra; onun(24) adamları kâhin Yehoyada’nın(25) oğullarının kanı için ona karşı bozgunculuk çıkarıp onu yatağında öldürdüler ve onu Davut kentinde gömdüler; ama kralların mezarlığı içinde gömmediler. 26*Ona karşı bozgunculuk çıkaranlar bunlardır; yani Ammon’lu kadının oğlu Şimeat’ın oğlu Zabad(26) ve Moab’lı kadın Şimri’nin oğlu Yehozabad. 27*Ama oğullarıyla yanına toplamış olduğu(27) vergi ve Allah’ın evinin tamiri için işte kralların Tarihler Kitabı’nda yazılıdır. Oğlu Amasya(28) onun yerine kral oldu.
(1)ll.Krl.11/21, 12/1ve diğ., (2)Bak B.26/5, (3)ll.Krl.12/4, (4)ll.Krl.12/7, (5)Çık.30/12,13,14ve16, (6)Say.1/50, Res.İşl.7/44, (7)B.21/17, (8)ll.Krl.12/4, (9)ll.Krl.12/9, (10)6.Ayet, (11)ll.Krl. 12/10, (12)Bak ll.Krl.12/13, (13)l.Kıl. 14/23, (14)Hak.5/8, B.19/2, 28/13,29/8, 32/25, (15)B.36/15, Yerm.7/25ve26, 25/4, (16)B.15/1,20/14, (17)Say. 14/41, (18)B. 15/2,(19)Mat.23/35, Res. İşl.7/57ve58, (20)ll.Krl. 12/17, (21)Lev.26/8, Tes.32/30, İş.30/17, (22)Lev. 26/25, Tes.28/25, (23)B.22/8, İş.10/5, (24)ll.Krl. 12/20, (25)21 .Ayet,(26)ll.Krl. 12/21 Yozakar, (27)ll.Krl. 12/18, (28)ll. Krl.12/21.

25.Bölüm: 1 )Amasya'nın (Amatsya veya Amasiya) yönetimi, 3)Babasının katillerini öldürmesi, 5)Onun Edomlular'a karşı İsrailliler’i parayla tuttuğu için azarlanması ve onları serbest bırakması, 11)Edomlular'ı yenmesi, 10-13)Serbest bırakılanların öfkesi ve intikamı, 14)Amasya'nın putperestliğe düşmesi, 17)Onun İsrail kralı Yoaş'ı akılsızlıkla öfkelendirmesi ve yenilgisi, 25)Onun egemenlik yılları, 27)Bozgunculuğu ve öldürülmesi.
1*Amasya kral olduğunda yirmi beş(1) yaşında olup Oruşalim’de yirmi dokuz yıl egemen oldu. Annesi Oruşalim’li olup adı Yehoaddan’dı. 2*Rabbin önünde doğru olanı yaptıysa da bu bağlılıkla(2) değildi. 3*Yönetiminde güçlendiğinde babası(3) kralı öldürmüş olan adamları öldürdü. 4*Ama; ‘Babalar(4) çocukları için ve çocuklar da babaları için öldürlmesin; ancak herkes kendi suçu için öldürülsün’ diyerek şeriatte (kutsal yasada); yani Musa’nın kitabında (Tevratta) Rabbin buyurduğuna göre onların çocuklarını öldürmedi. 5*Amasya Yahuda’yı toplayarak boylarına göre tüm Yahuda ve Bünyamin’de binbaşılar, yüzbaşılar atadı; ve yirmi(5) yaşını geçkin olanları sayarak, savaşa katılan mızrak ve siper taşımağa yatkın üçyüz bin seçkin asker buldu. 6*Böylece İsrailden yüz bin güçlü askeri yüz talant gümüşle tuttu. 7*Ve Bir Allah adamı ona gelip: - Ey kral! Seninle beraber İsrail askeri gitmesin. Çünkü Rabb İsrail ile; yani tüm Efraim oğulları ile değil midir? 8* Ama gitmek istersen git ve savaşmak için gücünü topla; ama Allah düşman önünde seni yok edecektir; çünkü kurtarmak(6) ve yok etmek için güç salt Allah’ındır, dedi. 9*Amasya da Allah adamına: - Ya İsrail askerlerine verdiğim yüz talantı ne yapayım? Dediğinde Allah adamı da: - Rabbin(7) sana ondan daha çoğunu vermeye gücü yeter, dedi. 10*Amasya Efraim’den gelen askeri kendi yerlerine gitmek için ayırdı. Onların öfkesi de Yahuda’ya karşı alevlenip çok gazaplanarak kendi yerlerine geri döndüler. 11*Amasya güçlenerek askerlerini çıkardı ve Tuz(8) deresine gitti; Seir oğullarından on bin asker vurdu. 12*Yahuda oğulları da diri olarak on bin asker tutsak alıp onları kayanın tepesine götürdüler; ve kayanın tepesinden aşağı attıklarında tümü parçalandı. 13*Ama kendisiyle savaşa gitmemeleri için Amasya’nın geri gönderdiği askerler; Yahuda kentleri üzerine Samiriye’den Horon Evi’ne dek saldırıp onlardan üç bin asker öldürdüler ve bir sürü çapul malı aldılar. 14*Amasya Edomlular’ı vurmaktan geri döndükten sonra Seir(9) oğulları’nın ilâhlarını Götürüp kendine(10) ilâhlar olmaları için onları yerleştirdi (dikti) ve onların önünde secde edip onlara buhur yaktı. 15*Rabbin öfkesi Amasya’ya karşı alevlenip ona bir peygamber gönderdi; o da ona doğru: -Sen niçin kendi(11) halkını senin elinden kurtaramamış olan kavmin(12) ilâhlarını istedin, dedi. 16*Ve onunla konuşurken kral ona seni krala danışman mı yaptılar? Sus! Sakın seni vurmasınlar, dedi. O zaman peygamber: - Sen bunu yaptığın ve benim öğüdüme de kulak asmadığın için; Allah’ın seni(13) yok etmek istediğini biliyorum, dedi ve sustu. 17*Yahuda(14) kralı Amasya danışarak İsrail kralı Yehu oğlu, Yehoaz oğlu Yoaş’a: - Gel yüz yüze görüşelim! Demek için adamlar gönderdi. 18*İsrail kralı Yoaş da Yahuda kralı Amasya’ya: - Lübnan’da bulunan diken, Lübnan’da olan erz (sedir) ağacına kızını oğluma eş olmak için ver, diye haber iletmiş; ama Lübnan’da bulunan bir kır yabanılı geçerken dikeni çiğnemiştir. 19*Sen; işte Edom’u vurdum, dedin. Ve yüreğin seni böbürlendiriyor; şimdi kendi evinde otur. Neden kendinle Yahuda’nın yok edilmesi için belaya davetiye çıkarıyorsun? Diye yanıt verdi. 20*Ama Amasya dinlemedi; çünkü Edomlular’ın ilâhlarını(15) arzuladıkları için onları düşmanlarının ellerine teslim etmek üzere bu(16) şey Allah tarafından oldu. 21*Ve İsrail kralı Yoaş çıktı; kendisiyle Yahuda kralı Amasya, Yahuda’nın Güneş evi yanında yüz yüze görüştüler. 22*Yahuda İsrailin önünde yenilince, herkes kendi çadırına kaçtı. 23*İsrailin kralı Yoaş, Yahuda kralı Yehoahaz oğlu, Yoaş(17) oğlu Amasya’yı Güneş evinde tutup onu Oruşalim’e götürdü. Ve Oruşalim’i Suriye’nin Efraim kapısından köşe kapısına değin dörtyüz arşın kadar yıktı. 24*Altın ile tüm gümüşleri, Allah’ın evinde Obed Edom’un yanında bulunan tüm takımları, sarayın hazielerini ve rehine olarak adamları da alıp Samiriye’ye geri döndü. 25*Yahuda kralı Yoaş oğlu Amasya(18) İsrail kralı Yehoahaz oğlu Yoaş’ın ölümünden sonra onbeş yıl yaşadı. 26*Amasya’nın işlerinin geri kalanı; başlangıcından sonuna dek, işte Yahuda ve İsrail krallarının Tarihler Kitabı’nda yazılıdır. 27*Amasya Rabbin yolları’ndan saptığında; ona karşı Oruşalim’de kargaşalık çıkardılar ve kendisi Lakiş’e kaçtı. Ama; arkasından Lakiş’e adam gönderdiler ve onu orada öldürdüler. 28*Ve onu atlarla götürerek atalarının yanında Yahuda kentlerinde(+) gömdüler.

(1)ll.Krl.14/1ve diğ., (2)Bak ll.Krl.14/4, 14.Ayet, (3)ll.Krl.14/5, (4)Tes.24/16, ll.Krl.14/6, Yerm.31/30, Hez.18/20, (5)Say.1/3, (6)B.20/6, (7)Sül.Mes.10/22, (8)ll.Krl.14/7, (9)Bak B.28/23, (10)Çık.20/3ve5, (11)11.Ayet, (12)Mez. 96/5, (13)l.Sam.2/25, (14)ll.Krl.14/8ve9, (15)14. Ayet, (16)l.Krl.12/15, B.22/7, (17)Bak B.21/17,22/1ve6, (18)ll. Krl. 14/17, (+)Veya: Davut Kentinde!, ll.Krl.14/20.
26.Bölüm: 1)Uzziya'nın egemenlik günleri ve başarıları, 16)Güçlendikten sonra buhur yakma girişimi ve cüzzama yakalanışı, 22)Onun ölümü ve gömülmesi.
1*Tüm Yahuda halkı on altı yaşında olan Uzziya’yı alarak(1) babası Amasya’nın yerine onu kral yaptılar. 2*Elot’u yapan odur; ve babası olan kral ataları ile uyuduktan sonra onu tekrar Yahuda bölgesinin yönetimine getirdiler. 3*Uzziya kral olduğunda on altı yaşında olup elli iki yıl Oruşalim’de egemen oldu. Annesi Oruşalim’li olup adı Yekilya’ydı. 4*Babası Amasya’nın her yaptığına göre Rabbin önünde doğru olanı yaptı. 5*İlâhi(2) bilgiye sahip olan Zekeriya’nın günlerinde Allah’ı arıyordu(3) ve Rabbi aradığı günlerde Allah onu başarılı yapıyordu. 6*Gidip Filistinliler(4) ile savaştı; Gat surunu, Yabne surunu ve Aşdod surunu yıkarak Aşdod çevresinde Filistinliler arasında kentler kurdu. 7*Allah Filistinliler’e(5) karşı ve Gur Baal’da oturan Araplar ile Moablılar’a karşı ona yardım etti. 8*Ammonlular da Uzziya’ya hediye(6) veriyorlardı. Çok güçlendiği için adı Mısır sınırlarına dek yayıldı. 9*Uzziya Oruşalim’de köşe(7) kapısında, dere kapısında ve duvarın köşesi üzerine kuleler yaptırarak onları güvenli kıldı. 10*Çölde kuleler yaptı ve birçok kuyular kazdı. Ziraate dönük olduğundan kırsal kesimde ve ovalarda çok sürüleriyle dağlarda; Karmel’de çiftlikleri ile bahçeleri vardı. 11*Yazıcı Yeiel ile memur Maaseya’nın yaptığı hesaplamaya göre kralın kumandanlarından olan Hananya’nın yönetimi altında Uzziya’nın bölük, bölük savaşa çıkan askerleri vardı. 12*Güç sahipleri olan tüm boylar beylerinin sayısı iki bin altıyüz kişiydi. 13*Onların yönetimi altında düşmana karşı krala yardım etmek amacıyla büyük güçlerle savaşan üçyüz yedi bin beşyüz askerden kurulu bir ordusu vardı. 14*Uzziya da bunlar için; yani tüm ordu için kalkan, mızrak, zırh başlığı, zırhlar, yaylar ve taş atacak olan sapanlar hazırladı. 15*Böylece Oruşalim’de becerikli olanların icadı olarak kuleler ve yükseklikler üzerinde bulunan; ok ve taşların atılması için mancınıklar hazırladı. Onun adı uzak yerlere yayıldı; çünkü kendisine çok yardım edilmiş ve güçlenmişti. 16*Güçlendikten(8) sonra yüreği(9) gururlandı ve kötülüğe düştü. Kendi Allah’ı Rabbe karşı günah(Suf) yaparak buhur(10) Mezbahı(Sunağı) üstünde buhur yakmak için Rabbin Tapınağına girdi. 17*Kâhin Azarya ve(11) kendisiyle beraber Rabbin kâhinlerinden yürekli olan seksen kişi onun ardınca içeriye girdi. 18*Bunlar kral Uzziya’ya karşı koyarak ona: - Ey Uzziya Rabbe(12) buhur yakmak sana caiz değil; ancak buhur yakmak için kutsanmış Harun(13) oğulları’ndan kâhinlere özgüdür. Kutsal mekândan dışarı çık çünkü günah yaptın ve bu Allah’ın Rabbin önünde senin için şeref sayılamaz; dediler. 19*Uzziya da buhur yakmak için elinde bir buhurdan olduğu halde darıldı; ve kâhinlere darıldığında Rabbin evinde buhur sunağı yanında kâhinlerin önünde elinde cüzzam oluştu(14). 20*Baş kâhin Azarya ve tüm imamlar ona baktılar ve işte elinin üstünde cüzzam vardı. O zaman onu çabucak çıkardılar ve kendisi de dışarı(15) çıkmaya acele etti; çünkü Rabb onu vurmuştu. 21*Kral(16) Uzziya kendi ölümü gününe dek cüzzamlıydı; ve cüzzamlı olduğundan ayrı(17) bir evde oturdu. Çünkü; Rabbin evinden atıldı. Oğlu Yotam saray üzerinde sorumlu olup ülke halkını yönetiyordu. 22*Uzziya’nın işlerinin gerisini; başlangıcından sonuna dek Amots(18) oğlu İşaya (Yeşaya) peygamber yazdı. 23*Ve Uzziya(19) atalarıyla uyuyup onu ataları yanında kralların mezarlığı bölgesinde gömdüler; çünkü cüzzamlıydı, dediler. Oğlu Yotam onun yerine kral oldu.
(1)ll.Krl.14/21, 22, 15/1ve diğ., (2)Tek.41/15, Dan.1/17, 2/19, 10/1, (3)Bak B.24/2, (4)İş.14/29, (5)B.21/16, (6)ll. Sam.8/2, B.17/n,(7)ll.Krl. 14/13,Nahm.3/13,19ve32,Zek. 14/10, (8)Tes. 32/15,(9)Tes.8/14, B.25/19, (10)ll. Krl. 16/12 ve13, (11)l.Trh.6/10, (12)Say.16/40, 18/7, (13)Çık30/7ve8, (14)Say. 12/10, ll.Krl.527, (15)Est.6/12, (16)ll. Krl. 15/5, (17)Lev. 13/46, Say.5/2, (18)İş.1/1, (19)ll.Krl.15/7, İş.6/1.

27.Bölüm: 1)Yotam'ın iyi yünetimi, 5)Onun Ammonîler'i yenmesi, 8)Onun egemenlik yılları, ölümü ve gömülmesi.
1* Yotam kral olduğunda yirmi(1) beş yaşında olup Oruşalim’de on altı yıl egemen oldu. Annesi Sadok’un kızı olup adı Yeruşa’ydı. 2*Rabbin önünde doğru olanı babası Uzziya’nın her yaptığına göre yaptı; ama Rabbin Tapınağına girmedi ve halk kötülüklerine(2) devam ediyordu. 3*Rabbin evinin yüksek kapısını yapan bu olup Ofel(3) hisarı (Surları) üzerinde çok şeyler yaptı. 4*Yahuda dağlarında kentler ve ormanlarda kaleler ile kuleler inşa etti. 5*Hem de Ammonîler’in kralıyla savaşıp onları yendi. Ammon oğulları o yıl ona yüz talant gümüş, on bin kor buğday ve on bin kor daarpa verdiler. Ammon oğulları bu miktarı ikinci ve üçüncü yıl için de ona verdiler. 6*Yotam kendi görevini Allah’ı olan Rabbin önünde doğrulttuğu için gücü arttı. 7*Yotam’ın işlerinin gerisi, tüm savaşları ve yaptıkları; işte İsrail ve Yahuda kralları kitabında yazıyor. 8*Kral olduğunda yirmi beş yaşında olup Oruşalim’de on altı yıl egemen oldu. 9*Yotam(4) atalarıyla uyuyup onu Davut kentinde gömdüler; ve oğlu Ahaz onun yerine kral oldu.
(1)ll.Krl.15/32 ve diğ., (2)ll.Krl.15/35, (3)B.33/14, Nahm.3/26, (4)ll.Krl .15/38.
28.Bölüm: 1)Ahaz'ın kötü yönetimi ve Süryanîler'in eliyle yenilmesi, 6)Yahudîler'in İsrailliler'in eliyle tutsak alınıp Rabb'in buyruğu gereğince geri gönderilmeleri, 16)Ahaz'ın yardım edilmesi için Asurlular'a başvurusu ve sıkıntısı, 22)Sıkıntısında çok isyan etmesi, 27)Onun ölümü ve gömülüşü.
1*Ahaz kral olduğunda yirmi(1) yaşında olup Oruşalim’de on altı yıl egemen oldu. Ama babası Davut gibi Rabb’in gözünde doğru olanı yapmadı. 2*İsrail krallarının yollarında yürüyerek dökme(2) Baall(3) putları yaptı. 3*Bu adam Hinnom(4) oğlu deresinde buhur yakarak Rabb’in İsrailoğulları önünden kovmuş olduğu milletlerin iğrençliklerine göre oğullarını(5) ateşte yaktı. 4*Yüksek(§) tapınma yerlerinde ve her yeşil ağaç altında kurban yakıp buhur tüttürüyordu. 5*Bu yüzden Allah’ı(6) Rab onu Suriye kralının eline verdi. Onlar(7) da onu vurarak, oradan birçok tutsağı Şam’a götürdüler. Böylece İsrail kralının eline bırakılmış oldu; o da büyük vuruşlarla onları öldürdü. 6*Atalarının Allah’ı olan Rabb’i bıraktıkları için Remalya’nın oğlu Pekah(8) bir günde Yahuda’dan yüz yirmi bin kişi öldürdü. Bunların tümü yiğit adamlardı. 7*Zikri adında Efraimli bir güçlü kişi de kralın oğlu Maaseya ve saray müdürü Azrikam ile kralın vekili Elkana’yı öldürdü. 8*İsrailoğulları kendi kardeşlerinden(9) ikiyüz bin kadın ve oğlan ile tutsak kızları aldılar. Onlardan birçok çapul malları alarak bu ganimetleri Samiriye’ye götürdüler. 9*Orada Oded adında Rabbin bir peygamberi bulunup Samiriye’ye gelen ordunun önüne çıkarak onlara doğru: - İşte atalarmızm(10) Allah’ı Rab; Yahuda’ya karşı gazaba geldiğinden onları ellerinize teslim etti. Siz de tâ(11) göğe erişir bir şekilde onları öldürdünüz. 10*Şimdi Yahuda ile Oruşalim halkını kendinize kul(12) ve cariye etmek sevdasındasınız. Hiç sizde Allah’ınız Rabbe karşı günah (suç) yok mudur? 11*Şimdi beni dinleyin ve kardeşlerinizden aldığınız tutsakları geri gönderin. Çünkü(13) Rabbin şiddetli gazabı size karşıdır, dedi. 12*O zaman Efraim oğulları beylerinden bazısı; yani Yohanan oğlu Azarya, Meşillemot’un oğlu Berakya, Şallum’un oğlu Yahizkiya ve Hadlay’ın oğlu Amasa savaştan gelenlere karşı tavır takındı ve: 13*- Tutsakları buraya getirmeyeceksiniz. Bizler de Rabbe karşı suçluyken siz günahlarımıza ve hatalarımıza eklemek istiyorsunuz. Çünkü hatamız çok ve İsraile karşı şiddetli gazap vardır, dediler. 14*O zaman savaşçılar başkanlar ile tüm kalabalığın önünde tutsakları ve ganimeti (çapulu) bıraktılar. 15*Adı(14) belirlenen selefler (görevliler) kalkıp tutsakları aldılar; ve tüm çıplakları ganimetten giydirdiler. Yani onlara giysilerle ayakkabı verdiler ve yedirip(15) içirdiler. Onlara yağ sürerek ve tüm güçsüzleri eşeklere bindirerek^) hurma ağaçları kenti denilen Eriha’ya, kardeşlerinin yanına götürdükten sonra Samiri- ye’ye geri döndüler. 16*O zaman(17) kral Ahaz kendisine yardım etmeleri için Asur krallarına haber gönderdi. 17*Çünkü Edomlular yine gelip Yahuda’ya saldırarak tutsak almışlardı. 18*Filistinliler(18) de kırsal kesimde Yahuda’nın güneyinde olan kentlere saldırarak Güneş Evi, Ayyalon, Gederot ve Soko köyleriyle Timna köylerini ele geçirmiş olup orada yaşadılar. 19*Çünkü Rab, İsrail(19) kralı Ahaz sebebiyle Yahuda’yı alçalttı. O Yahuda’yı azdırmış ve Rabbe asi olmuştu. 20*Asur(20) kralı Tilgat Pilneser ona karşı gelip yardım etmedi ve aksine onu sıkıştırdı. 21*Çünkü Ahaz Rabbin evinden, saraydan ve başkanlardan birer miktar mal alarak Asur kralına verdiyse de o ona yardım etmedi. 22*Sıkıntısında Rabbe karşı daha çok isyan etti; işte kral Ahaz böyle bir kişiliğe sahipti. 23*Kendisini vuran Şamlılar’ın(21) ilâhlarına kurban yaktı; çünkü Suriye krallarının ilâhları onlara yardım ettiklerinden; bana(22) da yardım etmeleri için ben de onlara kurban yakacağım, dedi. Ama onlar gerek kendisinin ve gerek tüm İsrailin yok edilmesine neden oldular. 24*Ve Ahaz Allah’ın evinin eşyalarını toplayarak Allah’ın(23) evinin eşyalarını parçaladı. Rabbin evinin kapılarını kapayıp Oruşalim’in her köşesinde kendisi için Mezbahalar (sunaklar) yaptı. 25*Diğer ilâhlara buhur yakmak için tüm Yahuda kentlerinde yüksek(§) tapınma yerleri inşa ederek kendi atalarının Allah’ı Rabbi gazaba getirdi. 26*Onun(24) işlerinin gerisi ve tüm yaptıkları başından sonuna dek işte Yahuda ve İsrail krallarının kitabında yazıyor. 27*Ahaz atalarıyla uyuyup onu Oruşalim kentlerinde gömdüler. Ama onu İsrail krallarının mezarlığına götürmediler ve oğlu Hizkiya onun yerine kral oldu.
(1)ll.Krl.16/2ve diğ., (2)34/17, Lev.19/4, (3)Hak.2/11, (4)11. Krl.23/10, (5)Lev.18/21, 11.Krl.16/3, B.33/6, (§): Bak B.20/33, (6)İş.7/1, (7)11.Krl.16/5ve 6, (8)11.Krl.15/27, (9)B.11/4, (10)Mez .69/26, İş. 10/5, 47/6, Hezk.25/12ve15, 26/2, Obad.10ve diğ., Zek.1/15, (11)Ezr. 11/6, Vah.18/5, (12)Lev.25/39,42,43ve46, (13)Yakb.2/13, (14)12.Ayet, (15)11.Krl.6/22, Sül.Mes.25/21ve22, Luk.6/27, Rom. 12/20, (16)Tes.34/3, Hakm. 1/16, (17)11.Krl. 16/7, (18)Hez. 16/27ve57, (19)B.21/2, (20)11.Krl.15/29,16/7-9, (21)Bak B.25/14, (22)Yerm. 44/17ve18, (23)Bak B. 29/3ve7, (&): Bak B.20/32, (24)11.Krl.16/19 ve 20.

29.Bölüm: 1)Hizkiya'nın iyi yönetimi, 3)Yasal İbadetleri yeniden düzenlemesi, 5)Levililer'e öğüdü, 12)Onların kendilerini ve Allah’ın evini kutsamaları, 20)Hizkiya'nın yakmalık kurbanlar sunması ve halkın katılması.
1*Hizkiya kral olduğunda yirmi(1) beş yaşında olup Oruşalim’de yirmi dokuz yıl egemen oldu. Annesi Zekeriya’nın(2) kızı olup adı Abiya idi. 2*Babası Davut’un tüm yaptıklarına göre Rabbin önünde doğru olanı yaptı. 3*Egemenliğinin birinci yılında birinci ayda Rabbin(3) Evi’nin kapılarını açıp onardı. 4*Kâhinler ile Levililer’i toplayarak onları doğu meydanına çıkardı. 5*Ve onlara: - Ey! Levililer beni dinleyin. Şimdi(4) kendinizi kutsayın ve atalarınızın Allah’ı Rabbin evini kutsayarak kutsal mekânından kirli şeyleri çıkarın. 6*Çünkü atalarımız isyan ederek Allah’ımız Rabbin önünde kötü olanı yapmış, “O”nu bırakmış ve yüzlerini(5) Rabbin evinden döndürerek “O”na sırt çevirmişlerdir. 7*Hem de eyvanın(6) kapılarını kapayarak kandilleri söndürmüşler; buhur yakmaktan ve kutsal alanda İsrailin Allah’ına kurbanlar sunmaktan kaçınmışlardır. 8*Bu yüzden Yahuda ve Oruşalim’e karşı Rabbin gazabı geldi(7). Gözlerinizle tanık olduğunuz gibi onları acıya(8) yıkıma ve alçaklığa(9) bıraktı. 9*İşte bu yüzden atalarımız(10) kılıçla düşmüş; oğullarımız ile kızlarımız ve kadınlarımız tutsak gitmiştir. 10*Şimdi şiddetli gazabının bizden kaldırılması için İsrailin Allahı Rab ile antlaşmak(11) arzusundayım. 11*Ey oğullarım aldanmayınız! Çünkü Rab kendi önünde durup “O”na hizmet etmek; yani hizmetçileri olup buhur yakmak için sizi(12) seçti, dedi. 12*O zaman Levililer; yani Kohat oğulları’ndan Amasay’ın oğlu Mahat, Azarya’nın oğlu Yoel, Merarî oğulları’ndan Abdi’nin oğlı Kiş, Yehaliel’in oğlu Azarya ve Girşonîler’den Zimma’nın oğlu Yoah, Yoah’ın oğlu Eden; 13*Elitsafan oğulları’ndan Şimri, Yeuel. Asaf oğulları’ndan Zekeriya, Mattan’ya; 14*Heman oğulları’ndan Yehuel, Şimei; ve Yedut’un oğulları’ndan şemaya ve Uzziel ayağa kalkarak, 15*Kardeşlerini toplayıp kendilerini(13) taktis ettiler. Rabbin(14) sözüne göre kralın buyruğu üzere Rabb’in(15) Evi’ni temiz kılmak için gittiler. 16*Kâhinler (imamlar) Rabbin evinin içerisine onu temizlemek için girdiler. Rabbin Tapınağında buldukları tüm iğrenç nesneleri Rabbin evinin avlusuna çıkardılar. Levililer de onu kaldırarak dışa; yani Kidron deresine götürdüler. 17*Birinci ayın birinde kutsamaya başlayıp ayın sekizinci gününde Rabbin eyvanına geldiler. Rabbin evini sekiz günde takdis ederek birinci ayın on altısında bitirdiler. 18*Kral Hizkiya’nın yanına giderek tüm Rabbin evini kurban yakma sunağını, onun takımlarını ve huzur ekmeği sofrasıyla onun tüm takımlarını temizledi. 19*Kral Ahaz’ın yönetimi günlerinde ve kötülüğü(16) sırasında kaldırdığı eşyaların tümünü biz temizleyerek kutsadık. İşte Rabbin sunağı (mezbahı) önündedir, dediler. 20*O zaman kral Hizkiya sabahleyin erken kalkıp; kentin başkanlarını toplayarak Rabbin evine çıktı. 21*Yönetimi ve Kutsal Yer için; Yahuda için yedi dana, yedi koç, yedi kuzu ve günah(17) kurbanları olmak üzere de yedi teke götürdüler. Kral onları Rabbin mezbahı (sunağı) üzerinde sunmaları için Harun oğulları kâhinlerine buyurdu. 22*Sığırları saç üstünde yaktılar. Kâhinler da kanı alıp mezbah(18) üzerine serptiler. Kuzuları da saç(*) üstünde yakarak kanını mezbah üzerine serptiler. 23*Günah kurbanı için olan tekeleri kral ile cemaatin önüne getirdiler ve ellerini(19) onların üzerine koydular. 24*Kâhinler da onları saçta yakarak tüm(20) İsrail için bağışlanma (kefaret) olması için kanlarını mezbah üzerine serptiler. Çünkü kral yakmalık kurban ile günah kurbanı tüm İsrail için olsun, demişti. 25*Rabbin(21) evinde ziller, lirler ve çenkler ile Levililer’i Davut’un kral(21) Davut’un(23) yanında bulunan Gad oğulları’nın ve Natan peygamberin buyruğuna göre atadı. Çünkü(24) Rabbin kendi peygamberleri aracılığıyla olan emri buydu. 26*Levililer Davut’un müzik(25) aletleriyle ve kâhinler de borular(26) ile durdular. 27*Hizkiya da yakılacak olan kurbanların sunak üzerinde sunulmasını buyurdu. Yakmalık kurbanlar sunulmaya başlandığında; borularla ve İsrail kralı Davut’un müzük aletleriyle Rabbe(27) ezgiler okunmaya başlandı. 28*Kurban yakmalar son buluncaya dek tüm cemaat secde ederek ezgiler söylemekte ve borazanlar da öttürülmekteydi. 29*Kurban yakma işi bittiğinde kral(28) ve onunla beraber olanların tümü eğilip secde ettiler. 30*Sonra da kral Hizkiya ile başkanlar Levililer’e; Davut’un ve Asaf oğulları’nın sözleriyle Rabbe hamd etmeyi emrettiler. Onlar da sevinçle hamd ederek eğilip secde ettiler. 31*Hizkiya şöyle yanıt verdi: - Şimdi kendinizi Rabbe kutsayın. Yaklaşın ve Rabbin evine kurbanlarla şükür(29) sunuları götürün, dedi. Cemaat de kurbanlarla şükür sunuları ve gönülden verenlerin tümü yakmalık kurbanlar götürdüler. 32*Cemaatin götürdüğü yakmalık kurbanların sayısı: Yetmiş sığır, yüz koç ve ikiyüz kuzu olup tüm bunlar Rabbe kurban yakmak içindi. 33*Taktis olunanlar altıyüz sığır ve üç bin koyun idi. 34*Ama kâhinler az olduğundan tüm yakmalık kurbanları yüzmeği başaramadılar. Bu yüzden işin bitirilmesine ve imamların temizlenmelerine değin kardeşleri(30) olan Levililer onlara yardım ettiler; çünkü(31) Levililer kendilerini taktis etmek için kahinlerden daha çok gayret gösterdiler. 35*Böylece yakmalık kurbanlar; esenlik sunularının yağı(32) ve yakmalık kurbanlar için olan meşrubat(33) sunuları çoktu. Bu şekilde Rabbin evinin hizmeti düzenlendi. 36*Ve Allah kavmi hazırladığı için Hizkiya ile tüm halk sevindiler; çünkü bu şey ansızın olmuştu.
(1)ll.Kri.18/1,(2)B.26/5,(3)BakB.28/24ve 7.Ayet, (4)l.Trh.15/12, B.35/6, (5)Yerm.2/27, Hez.8/16, (6)B.28/24, (7)B. 24/18,(8)Tes.28/25, (9)l.Krl.9/8, Yerm.18/16, 19/8, 25/9ve18, 29/18,(10)B.28/5,6,8ve17, (11)B.15/12, (12)Say.3/6, 8/14, 18/2ve6, (13)5.Ayet,(14)B.30/12, (15)l.Trh.23/28,(16)B.28/24, (17)Lev.4/3ve14, (18)Lev. 8/14, 15,19ve24, İbr. 9/21, (*)Saç: Altında ateş yakıp üzerinde kızartmak, yakmak veya yemek pişirmek için yapılan metal eşya, (19)Lev.4/15ve24, (20) Lev.14/20,(21)l.Trh.16/4,25/6,(22)l.Trh.23/5,25/1,B.8/14, (23)ll.Sam. 24/11,(24)B.30/12, (25)l. Trh.23/5, Amos6/5, (26)Say. 10/8 ve10, l.Trh.15/24, 16/6, (27)B.23/18, (28)B.20/18, (29) Lev.7/12, (30) B.35/11, (31) B.30/3, (32) Lev.3/16, (33)Say. 15/5,7ve10.

30.Bölüm: 1)Hizkiya'nın ikinci ayda Fıshı (mayasız ekmek Bayramı) yapması, 13)Halkın putperstliğe ait sunakları kaldırması ve Fıshı on dört gün sevinçle kutlamaları, 27)Kâhinlerin(imamların) bereket duası okumaları.
1*Hizkiya tüm İsrail ile Yahuda’ya haber iletti. Efraim ve Manessa’ya da İsrailin Allah’ı Rab için Fıshı yapmaya Oruşalim’e Rabbin evine gelmeleri için mektuplar yazdı. 2*Kral ile başkanları ve tüm halk ikinci(1) ayda Fıshı yapmaları için Oruşalim’de (Kudüs’te) toplandılar. 3*Çünkü yeteri(2) kadar imamlar (kâhinler) daha gelmemiş ve halk da Oruşalim’de toplanmamış olduğundan; o zaman(3) onu yapamadılar. 4*Bu durum kralın ve tüm toplumun gözüne iyi göründü. 5*İsrailin Allah’ı Rabbe Oruşalim’de Fıshı yapmaya gelmeleri için Beer Şeba’dan Dan’a değin tüm İsraile ilân vermeye karar verdiler. 6*İlâncılar kral ile beyleri tarafından olan mektuplarla tüm İsrail ve Yahuda bölgesine gidip kralın buyruğuna göre: - Ey İsrail oğulları İbrahim’in(4) İshak’ın ve İsrail’in (Hz.Yakup’un) Allah’ı Rabbe dönünüz; “O" da Asur(5) krallarının elinden kurtulmuş olan geri kalanınıza geri dönecektir. 7*Babalarınıza(6) ve kardeşlerinize benzemeyin ki, onlar atalarınızın Allah’ı olan Rabbe isyan etmişlerdi. Şimdi gördüğünüz gibi Allah(7) da onları yıkıma bıraktı. 8*Böylece atalarınız gibi boynunuzu(8) sertleştirmeyin; ama Rabbe(9) boyun eğip sona dek kutsadığı Makdisine (tapınağına) gelerek Allah’ınız Rabbe hizmet edin. Tâ ki(10) şiddetli gazabı sizden kaldırılsın. 9*Çünkü Rabbe geri döndüğünüzde; kardeşleriniz ve çocuklarınız bu ülkeye geri dönmeleri için kendilerini tutsak alanların önünde merhamet(11) bulacaklar. Çünkü Allah’ınız Rab(12) lütfeder (Rauftur) ve çok acır (Rahimdir). Eğer(13) ona dönerseniz yüzünü sizden çevirmeyecektir, dediler. 10*Ve ulaklar Efraim ile Manessa yöresinde Zebulun’a dek kentten kente dolaştılar ise de onları alaya(14) alarak küçümsediler. 11*Ama Aşer’den(15) Zebulun’dan ve Manessa’dan bazı adamlar boyun eğerek Oruşalim’e geldiler. 12*Yahuda üzerinde de Rabbin(16) sözüne göre kral ile başkanların buyruğunu yapmak için onların yüreğini birleştirmek üzere Allah’ın eli(17) vardı. 13*İkinci ayın fıtır(mayasız) bayramını yapmak için Oruşalim’e kalabalık halk toplanarak gayet büyük bir cemaat oldu. 14*Kalkıp Oruşalim’de bulunan mezbahları(18) ve tüm buhur sunaklarını kaldırarak Kidron(§) deresine attılar. 15*İkinci ayın on dördünde fısh kurbanını saç üstünde yaktılar. kâhinler ile Levililer de utanarak(19) kendilerini temizlediler ve Rabbin evine yakmalık kurbanlar götürdüler. 16*Allah adamı Musa’nın yasasına (şeriatına) uygun düzenlemelerine göre yerlerinde durdular ve kahinler Levililer’in elinden kanı alıp serpiyordu. 17*Çünkü cemaat içinde kendilerini temizlememiş birçok kimseler olduğundan tüm(20) temizlenmeyenler için Fısh kuzularını Rabbe sunmak üzere Levililer saçta yakıyordu. 18*Çünkü Efraim’den(21) Manessa’dan, İssakar ile Zebulun’dan olan birçok halk temizlenmemiş olup şeriata karşı Fıshı(22) yediler. Ama Hizkiya bunlar için şöyle dua etti: 19*Kutsal yerin temizliğine göre temizlenmemiş olmalarına rağmen; atalarının Allah’ı olan Rab(23) Allah’ı temiz yürekle ve tüm arzulayanları bağışlayıcı olan Rab affetsin, dedi. 20*Rab Hizkiya’yı dinleyip halka şifa verdi. 21*Oruşalim’de bulunan İsrail oğulları yedi(24) gün fıtır bayramını büyük sevinçle kutladılar. Levililer ile kâhinler de günden güne Rabb’e hamd ederek yüksek sesli müzik çalgılarıyla Rabbe mezmur (ezgi) okuyorlardı. 22*Hizkiya Rab için güzel bilgi öğrenen(+) tüm Levilileri onurlandırdı(25). Onlar da atalannın(26) Allah’ı Rabbe esenlik kurbanları sunarak ve şükrederek bayramın yedi günü boyunca yiyorlardı. 23*Ve tüm cemaat yedi gün(27) daha bayram yapmak için anlaşıp sevinçle yedi gün daha yaptılar. 24*Çünkü Yahuda kralı Hizkiya cemaate bin baş(28) dana ve on bin koyun vermişti. Beyler de cemaate bin baş dana ve on bin koyun verdiler. Birçok kâhinler de kendilerini(29) temizlediler. 25*Tüm Yahuda toplumu, kâhinler, Levililer ve İsrailden(30) gelen tüm kalabalık ile İsrailden gelmiş olup Yahuda da yaşayan yabancılar sevindiler. 26*Oruşalim’de büyük sevinç vardı. Şöyle ki İsrail kralı Davut oğlu Süleyman’ın zamanından beri Oruşalim’de onun bir benzeri(*) olmamıştı. 27*Sonra Levili kâhinler kalkıp halka bereket(31) okudular ve sesleri duyulup duaları Allah’ın kutsal(32) mekânı olan göklere dek erişti.

(1)Say.9/10, 11, (2)B.29/34, (3)Çık.12/6ve18, (4)Yerm.4/1, Yoel2/13, Bak Manes. duası 1.Ayet, (5)ll.Krl. 15/19 ve 29, (6)Hez. 20/18, (7)B. 29/8, (8)Tes. 10/16,(9)Bak.l.Trh.29/24, Ezr. 10/19, (10)B.29/10, (11)Mez.106/46, (12)Çık. 34/6, (13)İş.55/7, (14)B.36/16, (15)B.11/16, 18. ve 21.Ayetler,(16)B.29/25, (17)Filp.2/13, (18)B.28/24, (§)Kidron deresi: Kudüs’ün yanında bulunan çöplük; buraya her türlü pislik ile ölü hayvanları ve bazen de ölmüş olan suçluların cesetlerini atarlardı.,(19)B.29/34, (20)B.29/34, (21)11.Ayet, (22)Çık.12/43, (23)B.19/3, (24)Çık.12/15, 13/6, (+)Veya: Öğreten!, (25)İş.40/2, (26)Ezr.10/11, (*)Bak l.Ezr.1/20.Ayet benziyor?, (27)Bak l.Krl.8/65, (28)B. 35/7 ve8, (29)B.29/34, (30)11.ve18.Ayetler, (31)Say.6/23, (32)Mez.68/5.

31.Bölüm: 1 )Halkın putperestliği kaldırması, 2)Hizkiya'nın imamlar(kâhinler) ile Levililer'in hizmet ve paylarını belirlemesi, 5)Halkın ondalıklar ile sunuları vermek için olan gayreti, 11) Ondalıklar ile sunuları gözetenler, 20)Hizkiya'nın silahı.
1*Bütün bunlar tamamlanınca hazır bulunan tüm İsrail, Yahuda kentlerine çıkarak Yahuda ile Bünyamin’de ve Efraim ile Manessa’da olan dikili taşların(1) tümünü kırdılar, Aşera putlarını kestiler; ve yüksek yerlerle sunaklarını yıktılar. Sonra da tüm İsrailoğulları herkes kendi mirasına olmak üzere kendi evlerine geri döndü. 2*Hizkiya gerek kâhinleri(2) gerek Levililer’i ve herkesi kendi hizmetine göre; yani yakılacak(3) kurbanlarla esenlik sunularını sunmak ve Rabbin evinin kapılarında hizmet edip şükür ve hamd etmek için kâhinlerle Levililer’in bölüklerini nöbetlerine göre belirledi. 3*Kral yakmalık kurbanlar için; yani Rabbin şeriatında(4) yazıldığı gibi sabah ve akşam kurban yakmak(saç etmek) ve Cumartesi günleri ile ay başlarında olan belli bayramlarda kurban yakmak için kendi malının bir kısmını ayırdı. 4*Oruşalim’de oturan halka; kâhinler ile Levililer’in Rabbin şeriatının(5) yürütülmesi işi için sıkı sıkı bağlansınlar diye, onlara(6) paylarını vermelerini buyurdu. 5*Bu buyruk duyurulduğunda İsrailoğulları buğdayın(7) şarabın, yağın, balın ve her türlü tarla ürününün ilk çıkanlarının birçoğunu götürdüler. Yani her şeyin ondalığını çoğunlukla götürdüler. 6* Yahuda kentlerinde yaşayan İsrailoğulları ve Yahuda’da koyunlar ile sığırların ondalığını götürdüler. Kendilerinin Allah’ı Rabbe taktis ettikleri kutsal şeylerin(8) ondalığını götürerek yığdılar. 7*Üçüncü ayda yığınları yığmaya başlayıp yedinci ayda bitirdiler. 8*Hizkiya ile başkanlar gelip yığınları gördüklerinde; Rabbe şükrederek "O”nun halkı İsraile iyilik dilediler. 9*Hizkiya kâhinler ile Levililere yığınlar için sorduğunda; 10*Sadok evinden olan baş kâhin(imam) Azarya onu şöyle yanıtladı: - Rabbin(9) Evi’ne sunular götürülmeye başlanılalıdan beri yiyip doyduk ve birsürü de arttı. Çünkü Rab halkını bereketledi; bak geriye kalan da bu bir sürü şeydir, dedi. 11*Bunun üzerine Hizkiya Rabbin Evi’nde ambarlar hazırlamalarını söyleyerek; hazırladılar. 12*Sunuları, ondalıkları ve kutsal şeyleri tüm gönülden içeri götürdüler. Bunların(10) bakıcısı Levili Konanya olup kardeşi Şimei de onun yardımcısıydı. 13*Kral Hizkiya ile Allah’ın evinin başkanı Azarya’nın buyruğuna göre Konanya ve kardeşi Şimei’nin yönetimi altında Yehiel, Azazya, Nahat, Asahel, Yerimot, Yozabad, Eliel, İsmakya, Mahat ve Benaya memurlardı. 14*Kuzeyde olan kapıcı Levili İmna’nın oğlu Kore, Rab için olan sunularla kutsal şeyleri dağıtmak üzere, Allah için gönüllü sunular üzerine gönüllüydü. 15*Onun yönetimi altında imamların(ll) kentlerinde kendi kardeşlerine; büyüğe ve küçüğe bölüklerine göre dağıtmak işi Eden, Minyamin, Yeşua, Şemaya, Amarya ve Şekenya’ya verildi. 16*Bundan başka soy kitaplarında yazılmış olduğuna göre; kendi nöbetlerince memur oldukları hizmetlerini yerine getirmek için, her günün işine göre Rabbin evine giren ve üç yaşını geçkin olan tüm erkeklere; 17*Ve soy kitaplarında yazılmış olarak kendi boylarına göre kâhinlere ve nöbetlerine göre görevlerinde yirmi(12) yaşından yukarı bulunan Levililere; 18*Hem de soy kitabında yazılmış olan tüm ev halkına; yani kadınları, oğulları ve tüm kızlarına dağıtırlardı. Çünkü bağlılıkla kendilerini kutsuyorlardı. 19*Bunların kentleri çevresinde(13) olan tarlalarda Harun oğulları kâhinleri için buhur ve kent adına(14) kayıt olan adamlar kâhinlerin tüm erkeklerine ve soy kitabında yazılan tüm Levililere paylar veriyorlardı. 20*Hizkiya tüm Yahuda’da böyle davranarak Allah’ı Rabb’in önünde iyi(15) doğru ve gerçek olanı yaptı. 21*Ve Allah’ın evinin hizmetinde; şeriat ile buyrukların yerine getirilmesinde, başladığı her işinde Allah’ını arzulayarak tüm yürekle yapıp başardı.
(1)II.KrL18/4, B.30/14, (2)I.Trh.23/6, 24/1, (3)I.Trh.23/30ve31,(4)Say.28/29, (5)Malk.2/7, (6)Say.18/8ve diğ., Nahm.13/10, (7)Çık.22/29, Nahm. 13/12, (8) Lev.27/30,Tes.14/2 8, (9)Malh.3/10,(10)Nahm. 13/13,(11)Yeş. 21/9, (12)I.Trh. 23/24 ve 27, (13)Lev. 25/34, Say.35/2, (14)Ayet12-15, (15)II.Krl.20/3.

32.Bölüm: 1)Sanherib'in Yahuda'ya saldırması, 2)Hizkiya'nrn hazırlığı, 7)Halkı yüreklendirmesi, 9)Sanherib'in sitem dolu sözleri ve Hizkiya ile İşaya'nın duası, 21)Sanherib'in ordusunun afet ile vurulması, Hizkiya'ya saygı , 24)Hizkiya'nın hastalığı duası ve işareti, 25)Onun alçak gönüllülüğü, 27)Onun serveti ve işleri, 31)Onun Babil bakanlarını akılsızca kabul etmesi, 32)Onun ölümü ve gömülüşü 1*Bu(1) işler ve bu sadakatten sonra; Asur kralı Sanherib gelip Yahuda yöresine girerek, surlu kentleri ele geçirmek amacıyla onları kuşattı. 2*Hizkiya Sanherib’in gelip Oruşalim’e karşı savaşmak niyetinde olduğunu gördüğünde; 3*Kentin dışında bulunan çeşmeleri kapamak için beyleri ve yiğitleri ile konuştu. Onlar da onu onayladılar. 4*Halk büyük çoğunlukla toplandı ve: Asur kralları geldiğinde; neden çok su bulsunlar? Diyerek tüm çeşmeleri ve ülkenin ortasından akan çayı kapadılar. 5*Hizkiya(2) büyük gayretle surun(3) tüm yıkılmış olan yerlerini onardı, kaleleri yükseltti ve bunun yanına bir sur daha çekti. Davut kentinde Millo’yu(4) onararak birçok silahlar ile kalkanlar yaptı. 6*Halka savaşçı kumandanlar atayarak onları kentin kapısı meydanında kendi yanına topladı ve onları yüreklendirerek(5) şöyle dedi: 7*Güçlenin(6) yürekli olun; Asur kralından ve onunla beraber olan bu büyük kalabalıktan korkarak(7) çekinmeyin. Çünkü bizimle(8) beraber olanlar onunla beraber olanlardan daha büyüktür. 8*Onun(9) insan gücü var; ama bizimle(10) bize yardım etmek ve savaşlarda savaşmak için Allah’ımız Rabb vardır, dedi. Halk da Yahuda kralı Hizkiya’nın sözlerine güvendi. 9*Sonra(11) Asur kralı Sanherip’in tüm büyükleri yanında olduğu halde Lakiş’i kuşatırken; adamlarını Oruşalim’e Yahuda kralı Hizkiya’ya ve Oruşalim’de olan tüm Ya- huda’ya gönderdi. 10*Ve Asur(12) kralı Sanherib böyle söylüyor: - Siz neye güvenerek Oruşalim’de kuşatma içinde oturuyorsunuz? Dedi. 11*Hizkiya da: - Allah’ ımız( 13) Rabb bizi Asur kralının elinden kurtaracaktır, dedi ve açlıktan, susuzluktan ölmeye bırakmak için sizi kandırmaz mı? Diye ekledi. 12*Onun yüksek tapınma yerleriyle mezbahlarını(Sunak) kaldıran; Yahuda ve Oruşalim halkına bir mezbah(Sunak) önünde secde edip onun üstünde buhur yakacaksınız, diyen bu(14) Hizkiya değil mi? 13*Ülkelerin tüm halklarına benim ve atalarımın yaptıklarını bilmiyor musunuz? O yerlerin ilâhları ülkelerini elimden kurtarabildiler mi? 14*Atalarımızın yok ettikleri milletlerin(15) tüm ilâhları arasında hangisinin kendi halkını elimden kurtarmaya gücü yetebildi ki sizin Allah’ınız da sizi elimden kurtarsın. 15*Şimdi Hizkiya(16) sizi aldatmasın ve bu şekilde sizi kandırmasın. Ona inanmayın; çünkü hiçbir millet ve ülkenin Allah’ı kendi halkını elimden ve atalarımın elinden kurtaramadı. Nerde kaldı ki sizin Allahınız sizi elimden kurtarsın, dedi. 16*Onun adamları Rab Allah’a karşı ve onun kulu Hizkiya’ya karşı daha birçok sözler söylediler. 17*İsrailin Allah’ını küçük görüp "O"na karşı söylemek için yazdığı mektupt(17) şöyle dedi: Diğer(18) ülkelerin milletlerin ilâhları kendi halklarını elimden kurtaramadıkları gibi Hizkiya’nın Allah’ı da onun halkını elimden kurtaramayacaktır. 18*Kenti ele geçirmek amacıyla surun(19) üstünde bulunan Oruşalim halkını korkutup sıkıntı vermek için onlara yük- ses(20) sesle İbranice bağırdılar. 19*Oruşalim’in Allah’ına karşı; insan(21) elinin işi olan dünya milletlerinin ilâhlarına söyler gibi söylediler. 20*Bu yüzden(22) kral Hizkiya ile peygamber Amots’un oğlu İşaya(23) peygamber dua ettiler ve göğe doğru yakardılar. 21*Ve Rabb(24) bir melek gönderip Asur kralının ordusunda bulunan tüm güçlüleri, başkanları ve komutanları vurdu. O da utançla kendi ülkesine geri döndü. Kendi Put evine girdiğinde kendi tohumundan(Soyundan) gelenler onu orada kılıçla öldürdüler. 22*Böylece Rab, Hizkiya ile Oruşalim halkını Asur kralı Sanherib’in elinden ve herkesin elinden kurtararak onları her türlü korudu. 23*Oruşalim’e Rab için sunular ve Yahuda kralı Hizkiya için de değerli(25) eşyalar getirenler çok olup ondan sonra tüm milletlerin gözünde yükseldi(26). 24*O günlerde(27) Hizkiya şiddetli ölümcül bir hastalıkla boğuşuyordu ve Rabbe dua ettiğinde "O" da ona söyledi ve bir işaret verdi. 25* Ama; Hizkiya kendisine(28) söylenen lütfa karşılık vermedi ve kalbi(29) böbürlendi. Bu yüzden(30) ona ve Yahuda ile Oruşalim üzerine gazap geldi. 26*Çünkü(31) Hizkiya gerek kendisi, gerekse Oruşalim halkı yüreklerinin katılığından döndüler; ve Hizkiya’nın(32) günlerinde Rabbin öfkesine uğramadılar. 27*Hizkiya’nın servet ve şanı çok büyük olduğundan; gümüş, altın, değerli taşlar, baharatlar, kalkanlar ve her türlü değerli eşya için hazineler; 28*Buğday, şarap ve zeytin yağı ürünü için depolar ile her çeşit hayvanlara ahırlar, sürüler için de ağıllar yaptı. 29*Böylece kendisi için kentler kurarak birçok koyun ve sığırları oldu. Çünkü Allah(33) ona gayet çok mallar verdi. 30*Hizkiya(34) Gihon’un yukarıki su yollarını kapayarak suyu Davut kentinin batısına akıttı; ve Hizkiya tüm işlerinde başarılı oldu. 31*Ama ülkede ortaya çıkan bir işarete ait soru sormak için Babil başkanları tarafından kendi(35) yanına gönderilen bakanların isteğine göre Allah onu sınadı(36) ve tüm kalbinde olanları bilmek için onu bıraktı! 32*Hizkiya’nın işlerinin geri kalanı ve iyilikleri işte peygamber Amots oğlu İşaya’nın Vahiy(37) Kitabı’nda ve Yahuda(38) ile İsrail krallarının kitabında yazılıdır. 33*Ve Hizkiya(39) atalarıyla uyuyup onu Davut oğulları mezarlarının yukarısında gömdüler ve tüm Yahuda ile Oruşalim halkı onu ölümünde saygıyla andılar. Oğlu Manessa da onun yerine kral oldu.

(1)l.Kri.18/13vediğ.,İş.36/1vediğ.,(2)İş.22/9ve10,(3)B.25/23,(4)l l.Sam.5/9,l.Kri.9/24,(5)B.30/22, İş.40/2, (6)Tes. 31/6, (7)B.20/15, (8)ll.Krl. 6/16, (9)Yerm.17/5, l.Yuh.4/4, (10)B.13/12, Rom.8/31, (11)ll.Krl.18/17, (12)ll.Krl.18/19, (13)ll.Krl.18/30, (14)ll.Krl. 18/22, (15)ll.Krl.18/23-35, (16)ll.Krl.18/29, (17)ll.Krl.19/9, (18)ll.Krl.19/22, (19)ll.Krl. 18/26-28,(20)ll.Krl.18/28, (21)ll.Krl. 19/18,(22)ll.Krl. 19/15,(23)ll.Krl.19/2 ve4,(24)ll.Krl. 19/35, (25)B .17/5, (26)B. 1/1, (27)ll.Krl. 20/1,İş.8/1,(28)Mez.116/12,(29)B.26/ 16,Habk. 2/4, (30)B. 24/18, (31)Yerm. 26/18 ve 19, (32)ll.Kri. 20/19, ( 33)l.Trh. 29/12,(34)İş.22/9ve11, (35)ll.KrL20/12,İş.39/1, (36)Tes. 8/2,(37)İş.36/37,38,39, (38)ll.Kri.18, 19ve20, (39)H.KTİ.20/21, (40)Süi.Mes.10/7.

33.Bölüm: 1)Manessa'nın kötü yönetimi, 3)Putlar için sunak (mezbah) yapması ve halkı iğrençliğe bırakması, 11 )Babil’e tutsak götürülmesi, 12)Onun alçakgönüllülüğü ile duası sonucu egemenliğinin geri verilmesi, putperestliğin kaldırması ve halkı ibadete mecbur etmesi, 20)Onun ölümü ve gömülmesi, 21)Amon'un kötü yönetimi, bozgunculuğu ve öldürülüşü, 25)Onun katillerinin öldürülmesi.
1*Manessa kral olduğunda on(1) iki yaşında olup elli beş yıl Oruşalim’de egemen oldu. 2*Ve İsrailoğulları’nın önünden Rabbin kovduğu milletlerin iğrençliklerine(2) göre Rabbin gözünde kötü olanı yaptı. 3*Babası Hizkiya’nın yıkmış(3) olduğu yüksek tapınma yerlerini gene yaparak Baal putları için sunaklar yaptı, Aşera(4) putlarını dikti ve tüm(5) göklerde olanlara mezbahlar(sunaklar) yaptı. 4*Rabbin adı(6) sona dek Oruşalim’de olacaktır, dediği Rabbin evinde sunak yaparak; 5*Rabbin evinin iki(7) avlusunda tüm Göklerde olanlara sunaklar yaptı. 6*Çocuklarını(8) Hinnom oğlu deresinde ateşten geçirerek medyumluk(9) falcılık ve sihirbazlık yaparak cincilerle(10) bakıcılara danışıyordu. Rabbin önünde birçok kötülükler yaparak “O"nu öfkeyle gazaplandırdı. 7*Yapmış(11) olduğu oyma putu Allah’ın evi içine koydu. Oysa ki; Allah onun için Davut’a ve oğlu Süleyman’a: - Adımı sona dek bu(12) eve ve İsrailin tüm oymakları arasından seçtiğim Oruşalim’e (Kudüs’e) koyacağım. 8*Ve atalarınıza(13) verdiğim bu ülkeden İsrailin ayağını bir daha kımıldatmayacağım. Ancak onlar Musa aracılığıyla buyurduğum tüm yasa ve ilkelerimi dikkatle yapmaya girişsinler, diye söylemişti. 9*Ama Manessa, Yahuda ile Oruşalim halkını baştan çıkardı; ve onlar Rabb’in İsrailoğulları önünden kovmuş olduğu milletlerden daha çok kötülük ettiler. 10*Rabb, Manessa ile halkı ikaz ettiyse de onlar dinlemediler. 11*Bu yüzden(14) Rab, Asur kralının asker kumandanlarını onların üzerine gönderdi. Onlar da Manessa’yı(15) zincire vurarak zincirlerle bağlanmış olarak Babil’e götürdüler. 12*Sıkıntıda olduğu zaman Allah’ı Rabb’in isteğine göre, atalarının Allah’ı önünde çok(16) ağırbaşlı ve alçakgönüllü olarak "O"na yakardı(§). 13* "O" da onu(17) kabul edip yakarışlarını işitti; ve onu yine Oruşalim’e kendi hükümetine geri gönderdi. O zaman Manessa Yehovah’ın(18) Allah olduğunu anladı. 14*Sonra Davut kentinin dışında, Gihon’un batı yakasında(19) deredeki balık kapısının girişine değin bir sur yaparak Ofel’i(20) kuşattı ve onu çok yükseltti. Yahuda’nın tüm güvenli kentlerine asker kumandanları yerleştirdi. 15*Acayip(21) ilâhların putlarını Rabbin evinden kaldırarak Rabbin evinin dağında ve Oruşalim’de yapmış olduğu tüm mezbahları kentin dışına attı. 16*Rabbin mezbahını onararak onun üzerine selamet ve şükür(22) kurbanları sundu ve İsrailin Allah’ı Rabbe ibadet etmelerini Yahuda’ya buyurdu. 17*Ama(23) halk halâ yüksek tapınma yerlerinde kurban yakmış olsalar da; ancak kendilerinin Allah’ı olan Yehovah’a sunuyorlardı. 18*Manessa’nın işlerinin gerisi, Allah’ına olan duası(§) ve İsrailin Allah’ı Rabbin adıyla ona söyleyen peygamberlerin(24) sözleri işte İsrail krallarının ‘Tarihler Kitabı’nda yazıyor. 19*Duasının kabul olunması tüm günah ve isyanı; tövbesinden önce yüksek tapınma yerleri yapıp Aşera putları ve dikili taşlarını koyduğu yerler işte Hozay’ın tarihinde yazılıdır. 20*Manessa atalarıyla(25) uyuyup onu kendi sarayında gömdüler ve oğlu Amon onun yerine kral oldu. 21*Amon kral olduğunda yirmi(26) iki yaşında olup Oruşalim’de iki yıl krallık yaptı. 22*Babası Manessa’nın yaptığı gibi Rabbin gözünde kötü olanı yaptı; çünkü Amon babası Manessa’nın yapmış olduğu oyma putların tümüne kurban yakıyor ve onlara tapıyordu. 23*Babası(27) Manessa’nın alçakgönüllülüğü gibi Rabbin önünde eğilmedi; aksine bu Amon daha çok kötülük yaptı. 24*Adamları(28) ona karşı bozgunculuk çıkararak kendi evinde onu öldürdüler. 25*Ama ülkedeki halk kral Amon’a karşı tüm bozgunculuk yapanları öldürdüler. Ülkenin halkı oğlu Yoşiya’yı onun yerine kral yaptı.

(1)ll.Krl.21/1, (2)Tes.18/9, B.28/3, (3)ll.Krl.18/4, B.30/14, 31/1, 32/12, (4)Tes.16/21, (5)Tes.17/3, (6)Tes.12/11, l.Krl.8/29, 9/3, B.6/6, 7/16, (7)B.4/9, (8)Lev. 18/21, Tes.18/10, ll.Krl.23/10, B.29/3 ,Hez.23/37ve39,(9)Tes.18/10,11 ,(10)ll.Krl.2 1/6, (11)ll.Krl.21/7, (12)Mez.132/14, (13)ll.Sam.7/10, (14)Tes.28/36, Eyüp 36/8, (15)İbranice: Yüzünü, (§): Bak “Manessa’nın duası , (6)l.Petr.5/6,(17)l.Trh.5/20,Ezr.8/23, (18)Mez. 9/16, Dan.4/25, (19)l.Krl. 1/33, (20)B.27/3, (21)Ayet3,5ve7, (22)Lev.7/12,(23)B.32/12,(24)l.Sam.9/9,(25)ll.Krl.21/18, (26)ll.Krl.21/19 ve diğ., (27)12.Ayet, (28)ll.Kıl.21/23ve24.

34.Bölüm: 1)Yoşiya'nın iyi yönetimi, 3)Putperestliği kaldırması, 8)Allah'ın evinin onarımı için olan buyruğu, 14)Hilkiya'nın ‘Şeriat Kitabı'nı bulması ve Yoşiya'nın Rabb'e soru yöneltmesi, 23)Kadın peygamber Hulda'nın Oruşalim'in yıkılacağı hakkında ikazı, 29)Yoşiya'nın ‘Şeriat Kitabı'nı cemaate okutması ve antlaşması.
1*Yoşiya kral(1) olduğunda sekiz yaşında olup Oruşalim’de otuz bir yıl egemen oldu. 2* Ve Rabbin önünde doğru olanı yaparak babası Davut’un işlerinde onlardan sağa ve sola sapmadan yürüdü. 3*Egemenliğinin sekizinci yılında daha genç iken babası(2) Davut’un Allah’ını arzu etmeye başladı. On ikinci yılda Yahuda(3) ve Oruşalim’i yüksek(4) tapınma yerlerinden, Aşera putlarından, oyma ve dökme dikili taş anıtlardan temizlemeğe başladı. 4*Ball(5) putlarının mezbahlarını kendi önünde yıktılar. Onların üstünde olan güneş putlarını kırarak Aşera putlarını, oyma-dökme dikili taşlarını parça parça yaparak tuz buz ettiler ve tozunu(6) da onlara kurban yakmış olanların kapları üstüne saçtılar. 5*Onların(7) kâhinlerinin kemiklerini kendi mezbahları üzerinde yakarak Yahuda ile Oruşalim’i temizlediler. 6*Manessa ile Efraim ve Şimeon’un kentlerinden Naftaliye dek; ve çevrelerinde olan yıkıntılarında da aynen böyle yaptılar. 7*Mezbahlar (sunaklar) ile Aşera putlarını kırıp oyma(8) dikili taşlarını tuz buz ettiler; ve tüm İsrailde bulunan sanemleri kesip attıktan sonra Oruşalim’e geri döndüler. 8*Egemenliğinin(9) on sekizinci yılında ülkeyi ve evi(tapınağı) temizledikten sonra Asalya’nın oğlu Şafan’ı, kentin muhafızı Maaseya’yı ve tarihçi Yoahaz’ın oğlu Yoah’ı Allah’ı Rabbin evini onarmaya gönderdi. 9*Onlar da baş kâhin Hilkiya’nın yanına geldiklerinde Allah’ın(10) evine götürülen; yani kapıcı Levililer’in Manessa ile Efraim’in elinden, tüm İsrailin geri kalanlarından, tüm Yahuda ile Bünyamin’den ve Oruşalim halkından toplamış oldukları parayı verdiler. 10*Onlar da onu Rabbin evinin işini gören memurların eline teslim ettiler. Memurlar da Rabbin evinde çalışan işçilere evi (tapınağı) onarmak ve yenilemek için verdiler. 11*Yani marangozlara, yapıcılara Yahuda krallarının yıktıkları evlerin onarımı için yontulmuş taşlar ile kirişlik ağaçlar satın almak için verdiler. 12*Bu adamlar tüm gönülden bağlılıkla çalışıyorlardı ve işi yürütmek için onların görevlileri Levili olarak Merarî oğulları’ndan Yahat, Obadya; ve Kohatî oğulları’ndan Zekeriya Meşullam olup tüm müzik çalgılarında usta olanlar da Levililerden idi. 13*Yük taşıyan hamalların; her gün çalışan işçilerin bakıcıları ile yazıcılar( 11) memurlar ve kapıcılar da Levililerdendi. 14*Rabb’in evine götürülmüş olan parayı çıkardıkları zaman kâhin Hilkiya Musa’nın eliyle verilen Rabbin Şeriat(12) Kitabı’nı (Tevrat’ı) buldu. 15*Ve Hilkiya yazıcı olan Şafan’a: - Ben Rabbin evinde ‘Şeriat Kitabı’nı buldum, dedi ve Hilkiya kitabı Şafan’a verdi. 16*Şafan da kitabı krala götürerek krala: -Hizmetçilerin ellerine bırakılmış olan her şeyi yapıyorlar; 17*Rabbin evinde olan parayı çıkardılar; onları görevlilerin eline ve iççilerin eline verdiler; dedi. 18*Yazıcı Şafan da krala şöyle söyledi: - Kâhin Hilkiya bana bir kitap verdi; ve sonra da onu kralın önünde okudu. 19*Kral şeriatın (yasanın) sözlerini işitir işitmez giysisini yırttı. 20*Ve kral Hikiya’ya, Şafan oğlu Ahikam’a, Mika’nın oğlu Abdon’a(13) yazıcı Şafan’a ve kralın hizmetçisi Asaya’ya şöyle buyurdu: 21*Gidin! Benim ve Yahuda ile İsrailin geri kalanları için; bulunmuş olan bu kitabın sözlerine ait Rabb’den öğrenin. Çünkü atalarımız bu kitaptaki tüm yazılanları yapmak için; Rabb’in buyruğunu yerine getirmediklerinden bize gelen Yehovah’ın gazabı büyüktür, dedi. 22*Hilkiya ile kralın adamları giysilerin görevlisi Hasra oğlu, Tokhat’ın oğlu Harhas’ın(14) eşi olan Hulda kadın peygamberin yanında aynını söylediler. O da Oruşalim’de Mişna’da (ikinci mahallede) yaşıyordu. 23*Kadıncağız (merhume) onlara doğru: - İsrailin Allah’ı Rab böyle buyuruyor: ‘Sizi bana gönderen adama söyleyin ki; 24*Rab, İşte ben bu yere ve onun halkı üzerine bela; yani Yahuda kralının önünde okudukları kitapta yazılı olan tüm lanetleri getireceğim. 25*Çünkü bütün ellerinin işleriyle beni öfkelendirmek için beni bırakıp başka ilâhlara buhur yaktılar. Bu yüzden öfkem bu yere dökülecek ve sönmeyecektir’ diye söylüyor. 26* Ve Rabbten öğrenmek için sizi gönderen Yahuda kralına söyleyin ki; işittiğiniz sözler için İsrailin Allah’ı Rab böyle söylüyor: 27*‘Yüreğin yumuşayarak Allah’ın önünde alçakgönüllü oldun. Bu yere ve onun halkına karşı olan sözleri dinlediğinde önümde eğildin ve giysini yırttın ve önümde ağladığın için ben de seni dinledim. 28*İşte ben seni atalarına katıyorum ve mezara huzur içinde gireceksin. Gözlerini bu yere ve onun halkı üstüne dikeceğim; ama tüm bu belaları görmeyecektir ve Rabbin buyurduğu budur’ dedi. Onlar da krala bildirdiler. 29*Kral(15) da Yahuda ile Oruşalim’in tüm sözü geçen yaşlılarını toplattırdı. 30*Kral Yahuda’nın bütün adamlarıyla Oruşalim (Kudüs) halkı, kâhinler, Levililer ve büyük küçük herkesle beraber Allah’ın evine çıkıp onları dinlerken; Rabbin evinde bulunmuş olan Ahit (antlaşma) Kitabının tüm sözlerini okudu. 31*Kral özel yerde(16) durarak bu kitapta yazılan Antlaşma-Sözlerini yapmak için; Rabb’in yollarında yürümek, "O”nun buyruklarını, tanıklıklarını, yasalarını tüm yüreğiyle ve tüm canıyla tutmak için Rabbin önünde söz verdi. 32*Oruşalim ile Bünyamin’de bulunanların tümüne bu Antlaşmayı onaylattırdı. Oruşalim halkı atalarının Allah’ı olan Allah’ın antlaşmasına(ahdine) göre yaptılar. 33*Yoşiya İsrail oğullarının ülkelerinden tüm(17) iğrenç işleri kaldırdı; ve tüm İsrailde bulunanları kendilerinin Allah’ı Rabbe ibadet etmeye zorladı. Onun tüm günlerinde(18) atalarının Allah’ı olan Rabbin yollarından sapmadılar.

(1)ll.Krl.22/1ve diğ., (2)B.15/2, (3)l.Krl.13/3, (4)B.33/17ve22, (5)Lev.26/30,ll.Krl23/4,(6)ll.Krl.23/6, (7)l.Krl.13/2, (8)Tes.9/21, (9)ll.Krl. 22/3, (10)Bak ll.Krl.12/4ve diğ., (11)l.Trh.23/4ve5, (12)ll.Krl.22/8ve diğ., (13)ll.Krl.22/12 Akbor, (14)Bazı çevirilerde “Şallum’un” eşi olarak geçiyor, ll.Krl.22/14, (15)ll.Krl.23/1diğ., (16)ll.Krl.11/14, 23/3, B.6/13, (17)l.Krl.11/5, (17)Yerm.3/10.

35.Bölüm: 1)Yoşiya'nın bütün dikkatle Fıshı tutması, 20)Onun Firavun Neko'nun eliyle Megiddo vadisinde öldürülmesi, 25)Yeremya'nın Yoşiya için ezgisi.
1*Sonra Yoşiya(1) Oruşalim’de Rab için Fıshı yapıp birinci ayın ondördünde(2) Fısh kurbanını yaptılar. 2*Kâhinleri kendi görevlerine(3) yerleştirerek Rabbin(4) Evi’nin hizmeti için onları yüreklendirdi. 3*Rabbe kutsal olan ve tüm İsraile öğreten(5) Levililere doğru: -Kutsal(6) Sandığı İsrail kralı Davut oğlu Süleyman’ın yaptığı eve (Tapınağa) götürün. Omuzunuzda(7) yük olmasın(§) şimdi Allah’a ve onun halkı İsraile hizmet edin. 4*Boylarınız ve bölüklerinize göre İsrail kralı(8) Davut’un ve oğlu(9) Süleyman’ın yazısı üzerine hazırlayarak; 5*Kardeşleriniz olan kavmin oğulları boylarının ayırımına göre ve Levililer’in boylarının ayırımına göre kutsal(10) yerde (Tapınakta) durarak; 6*Fısh(*) kurbanını saç üstünde yakınız. Kendinizi(11) kutsayarak, Musa’nın eliyle ve Rabb’in buyruğuna göre yapmak için kardeşlerinize hazırlayınız. 7*Yoşiya hazır(12) olan tüm halka Fısh kurbanı olması için sürülerden otuz(+) bin kuzu ile oğlak ve üç bin sığır verdi. Bunlar kralın kendi malındandı. 8*Başkanlar da halka, kâhinlere ve Levililere gönül hoşluğuyla bağışta bulundular. Allah’ın evinin görevlileri Hilkiya, Zekeriya ve Yehiel Fısh için kâhinlere iki bin altıyüz kuzu ve üçyüz sığır verdiler. 9*Böylece Konanya ve kardeşleri Şemaya, Natanel ile Levililer’in başkanları olan Haşabya, Yeiel ve Yozabad Fısıh kurbanı olsun diye Levililer’e beş bin kuzu ve beş yüz sığır verdiler. 10*Böylece hizmet hazırlanarak kâhinler kendi yerlerinde ve Levililer kendi nöbetlerinde(13) kralın buyruğu üzere durdular. 11*Sonra da Fısh kurbanını saç üstünde yaktılar; ve kâhinler ellerinden kanı alıp serptiler(14) Levililer de derileri(15) yüzdüler. 12*Yakmalık kurban için olanı ayırarak onları Musa’nın(16) kitabında yazıldığı gibi Rabb’e sunmaları için kavmin oğullarını boylarına göre ayırdılar. Sığırlara da böyle yaptılar. 13*Fısıh(17) kuzusunu da gereği gibi ateşte kebap yaptılar. Ama başka sunuları tencere(18) kazan ve tavada pişirerek onları tüm halkın oğullarına çabucak dağıttılar. 14*Sonra kendileri için ve kâhinler için hazırladılar. Çünkü Harun oğulları: Kâhinler akşama dek yakmalık kurbanları ve yağları sunmakla uğraştılar. Bu yüzden Levililer kendileri için ve Harun oğulları da kâhinler için hazırladılar. 15*Asaf oğulları’ndan olan ezgiciler Davut’un(19) Asaf ile Hema’nın ve kralın yanında bulunan Yedut oğullarının düzenlemesine göre yerlerinde; ve kapıcılar da her(20) kapıda durdular. Hizmetlerinden ayrılmaları söz konusu değildi. Çünkü kardeşleri Levililer onlar için hazırladılar. 16*Kral Yoşiya’nın buyruğuna göre Fıshı yapmak ve Rabbin sunağı üstünde kurban yakmak için Rabb’in tüm hizmeti o gün hazırlandı. 17*Ve hazır olan İsrailoğulları o zaman Fısh ile Fıtır bayramını(21) yedi gün tuttular. 18*Samuel peygamberin günlerinden beri; İsrailde bu türlü(22) bir fısh(mayasız ekmek bayramı) yapılmadı. Yoşiya’nın, kâhinler ile Levililer’in; hazır bulunan tüm Yahuda ile İsrail ve Oruşalim halkının yaptıkları bu Fısh gibi İsrail krallarının hiçbiri yapmamıştı. 19*Bu Fısh Yoşiya’nın egemenliğinin onsekizinci(**) yılında yapıldı. 20*Tüm bu olaylardan(23) ve Yoşiya’nın tapınağı hazırlamasından sonra Mısır kralı Neko, Fırat yakınlarında olan Kargamış’a karşı savaşmak için çıktığında Yoşiya da onun karşısına dikildi. 21*O da ona ulaklar göndererek: - Ey! Yahuda kralı; senin benimle ne işin var? Ben bu gün sana karşı değil ama; benimle savaş halinde olan eve karşı çıkmışım. Çünkü Allah çabuk davranmam için bana emretti. Benim ile olan Allah’tan sakın sana bir zarar gelip de seni yok etmesin, dedi. 22*Ama Yoşiya ondan geri durmadı ve onunla savaşmak için kılık(24) değiştirip Neko’nun Allah tarafından olan sözlerini dinlemeyerek Megiddo ovasında savaşmaya gitti. 23*Okçular kral Yoşiya’yı vurdular. Kral da adamlarına - Beni buradan çıkarın; çünkü çok kötü yaralandım(25) dedi. 24*Adamları(26) da onu o arabadan çıkarıp ikinci arabasına koyarak Oruşalim’e götürdüler. O da öldü ve atalarının mezarlığına gömüldü. Tüm(27) Yahuda ile Oruşalim (Kudüs) Yahuda için yas tuttular. 25*Ve Yeremya Yoşiya(28) için ilahiler söyledi. Ozanlar(29) ve ezgicilerin tümü; bugüne değin ezgilerinde ve dizelerinde Yoşiya’yı anarak onları okumağı İsrail’de gelenek haline getirdiler. Onlar ‘ilahilerde’ yazılıdır. 26*Yoşiya’nın işlerinin geri kalanı; Rabbin (yasasında) yazıldığı gibi yaptığı iyilikleri; 27*Ve onun durumu başlangıcından sona dek işte İsrail ve Yahuda krallarının kitabında yazıyor.

(1)ll.Krl.23/21ve22, (2)Çık.12/6, Ezr.6/19, (3)B.23/18, Ezr.6/18, (4)B.29/5ve11,(5)Tes.33/10,B.30/22, Malk.2/7, (6)B.5/7, (7)l.Trh.23/26, (§):Bak.l.Ezr.1/4,(8)l.Trh.23/24,25ve26, (9)B.8/14, (10)Mez. 134/1, (11)B.29/5ve15; (*): Fısh: Mayasız ekmek bayramı, 30/3ve15, (12)B.30/24, (+)Bak l.Ezr.1/7, (13)Ezr. 6/18,(14)B.29/22,(15)Bak B. 29/34,(16)Lev.3/3, (17)Çık. 12/8ve9, Tes.16/7, (18)l.Sam.2/13-15, (19)l.Trh.25/1ve diğ., (20)l.Trh.9/17 ve 18, 26/14 ve diğ.,(21)Çık.12/15,13/6, B.30/21, (22)ll.Krl.23/22ve23,(**):Bakl.Ezr. 1/22,(23)ll.Krl. 23/29,Yerm. 46/2,(24)l.Krl. 22/30, (25)l.Krl.22/34,l.Ezr.1/30,ll.Krl.23/30, (27)Zek.12/11, (28)Y.Mers. 4/20, l.Ezr.1/32, (29)Mat.9/23

36.Bölüm: 1)Yehoahaz'ın yönetimi ve Mısır'a tutsak götürülmesi, 5)Yehoyakim'in kötü yönetimi ve zincirlenerek Babil'e tutsak götürülmesi, 9)Yehoyakin'in tutsaklığı, 11)Sedekiya'nın kötü yönetimi ve isyanı, 14)Halkın isyanından ötürü Oruşalim'in tamamen yıkılması, 22)Koreş'in ilânı.
1*Ülkenin(1) halkı Yoşiya’nın oğlu Yehoahaz’ı alarak onu babasının yerine Oruşalim’e (Kudüs’e) kral yaptılar. 2*Yehoahaz kral olduğunda yirmi üç yaşında olup Oruşalim’de üç ay yönetimde kaldı. 3* Ve Mısır kralı onu Oruşalim’de tahttan indirerek ülkeyi yüz talant gümüş ve bir talant altın ile vergiye bağladı. 4*Mısır kralı Onun kardeşi Elyakim’i Yahuda ile Oruşalim üzerine kral atamış ve adını Yehoyakim’e değiştirmişti. Ve Neko onun kardeşi Yoahaz’ı alıp Mısır’a götürdü. 5*Yehoyakim kral olduğunda yirmi(2) beş yaşında olup Oruşalim’de on bir yıl saltanat sürdü ve Allah’ı olan Rabbin önünde kötü olanı yaptı. 6*Ona(3) karşı Babil(4) kralı Nabukadnezar çıktı ve onu(5) Babil’e götürmek için zincirlerle bağladı. 7*Nabukadnezar(6)Rabbin evinin(tapınağın) eşyalarından alıp Babil’e götürerek Babil’de olan tapınağa koydu. 8*Yehoyakim’in işlerinin geri kalanı, yaptığı iğrençlikleri ve onun kötülüğü işte İsrail ve Yahuda krallarının kitabında yazıyor. Onun yerine oğlu Yehoyakin(7) kral oldu. 9*Yehoyakin kral olduğunda on(8) sekiz yaşındaydı. Oruşalimde üç ay on gün kral olarak kaldı ve Rabbin önünde kötü olanı yaptı. 10*Ertesi yıl kral Nabukadnezar(9) onu ve Rabbin(10) evinin değerli eşyalarını Babil’e götürdü. Yahuda İle Oruşalim’e onun(11) babasının kardeşi Sedekiya’yı kral(12) olarak atadı. 11*Sedekiya (Sidkiya) kral olduğunda yirmi(13) bir yaşında olup Oruşalim’de (Kudüs’te) on bir yıl saltanat sürdü. 12*Ve Allah’ı olan Rabbin gözünde kötü olanı yaparak; Rabbin buyruğunu ileten Yeremya peygamberin önünde alçak gönüllü davranmadı. 13*Ona(14) Allah adına yemin ettirmiş olduğu halde; kral Nabukadnezar’a baş kaldırdı ve İsrailin Allah’ı Rabbe dönmemek için boynunu(15) sertleştirdi. Yüreğini de katılaştırdı. 14*Kâhinlerin tüm başkanları ve halk da tüm milletlerin iğrençliklerine göre isyanlarını çoğalttılar. Rabbin Oruşalim’de kutsadığı evi (Tapınağı) kirlettiler. 15*Atalarmm(16) Allah’ı Rab, kendi halkına ve evine acıdığından ötürü; önceden(+) peygamberleri ile onlara haber göndermişti. 16*Ama onlar(17) Allah’ın resullerini küçümseyerek “O”nun(18) sözlerini reddettiler ve peygamberleriyle(19) de alay ettiler. Böylece önlenemeyecek derecede Rabbin öfkesi(20) kendi halkına karşı alevlendi. 17*Ve Kildani(21) kralını onlara karşı gönderdi. O da onların(22) gençlerini Kutsal evlerinde (tapınaklarında) kılıçla öldürerek; gence, genç kıza, yaşlıya ve ak saçlıya acımadı ve Allah tümünü onun eline verdi. 18*Allah’ın(23) evinin büyük küçük tüm eşyalarını, Rabbin evinin hazinelerini ve kral ile beylerin hazinelerini tamamen Babil’e götürdü. 19*Allah’ın(24) evini (Beytullahı) yakıp, Oruşalim’in surlarını yıktı ve onun tüm saraylarını ateşe verdi ve onun tüm değerli şeylerini yok ettiler. 20*Kılıç artıklarını(25) da Babil’e götürdü. Onlar da orada Pers egemenliğine değin kendisine(26) ve oğullarına kulluk ettiler. 21*Bu da Rabbin Yeremya(27) aracılığıyla buyurduğu sözlerin tamamlanması için ortaya çıktı. Tâ ki; ülke kendi(28) sebtlerine erişsin. Yıkımın tüm günlerinde yetmiş yıl tamamlanıncaya dek sebt (Cumartesi) tuttu(29). 22*Ve Pers kralı(30) Koreş ’ in birinci yılında Rabbin Yeremya(31) aracılığıyla olan sözünün tamamlanması için Rab, Pers kralı Koreş’in(32) ruhunu uyandırdı ve o da yazılı buyruğunu tüm ülkede şöyle ilân ettirdi: 23*Pers kralı(33) Koreş böyle buyuruyor: Göklerin ilâhı olan Yehovah, yeryüzünün tüm ülkelerini bana vererek Yahuda’da olan Oruşalim’de (Kudüs’te) kendine bir ev yapmayı bana söylemiştir. Aranızda “O’nun tüm halkından kim varsa ortaya çıksın ve Allah’ı Yehovah onunla olsun.
(1)ll.Krl.23/30vediğ.,(2)ll.Krl.23/36ve37,(3)ll.Krl.24/1, (4)Habk. 1/6, (5)Bak ll.Krl.24/6, Yerm.22/18ve19, 36/30, (6)ll.Krl.24/13,Dan.1/1 ve2,5/2, (7)l.Trh.3/16 Yekonya,(8)ll.Trh. 24/8, (9)ll.Krl. 24/10-17, (10)Dan.1/1ve2, 5/2, (11)ll.Kıl.24/17,(12)Yerm.37/1,(13)ll.KrL24/18, Yerm.52/1 vediğ.,(14)Yerm. 52/3, Hez.17/15ve18, (15)lLKr. 17/14, (16)Yenn.25/3ve4, 35/15, 44/4, (17)Yerm.5/12ve 13, (+)İbranice: Erken kalkarak, (18)Sül.Mes.1/25ve30, (19)Yer. 32/3,38/6,Mat.23/34,(20)Mez. 74/1,79/5, (21)Tes.28/49,ll.Krl.25/1 v ediğ., Ezr.9/7,(22)Mez. 74/13 ve diğ., (23)ll. Kr. 25/13vediğ.,(24)lLKrL25/9,Mez.74/6ve7, 79/1 ve 7, (25)ll.Krl.25/11, (26)Yerm.27/7, (27)Yerm.25/9,11 ve 12,26/6ve7,29/10,(28)Lev.26/34,35ve43,Dan.9/2,(29)Lev. 25/4ve5, (30)Ezr.1/1, (31)Yenm 25/12 ve13, 29/10, 33/10,11 ve 14, (32)İş.44/28, (33)Ezr.1/2 ve3.

   
 
alt_banner